SELAMAT HARI RAYA NYEPI 2018 CAKA 1940 czyli Nowy Rok po Balijsku.

 

Większość z nas zna dwa rodzaje kalendarzy: solarny i lunarny.

Kalendarz solarny, czyli ten najbardziej nam bliski, oparty jest na liczbie dni, jaką potrzebuje ziemia, żeby okrążyć słońce. Wyliczany w ten sposób rok ma średnio 365 dni.

Kalendarz lunarny, wykorzystywany w niektórych krajach azjatyckich, opiera się na czasie, jakiego potrzebuje księżyc, żeby okrążyć ziemię. Miesiąc lunarny to zatem 29 dni, 12 godzin i 44 minuty. Suma tego czasu pomnożona przez 12 daje rok księżycowy.

Indonezyjskie Bali ma swoją własną metodę wyliczania długości roku opartą na tygodniach. To tak zwany kalendarz Wuku. W jednym cyklu, nazywanym oton, mieści się 30 tygodni. Na jeden rok składają się dwa otony, czyli w sumie 420 dni. Tym sposobem przenieśliśmy się z marca solarnego roku 2018 do sylwestra roku 1940 w Wuku.

Nowy Rok na Bali obchodzony jest w sposób niezwykły.

 

 

Już zazwyczaj trzy dni wcześniej rozpoczynają się procesje, melasti, w których udział biorą całe lokalne społeczności. Melasti udają się nad morze, niosąc ze sobą pratima, czyli symbole swoich bogów, żeby dokonać ich puryfikacji w morskich falach. Towarzyszy im orkiestra gamelan, złożona z bębnów, gongów, cymbałów oraz gigantyczne korki, ponieważ po ulicach, na których brak chodników, maszerują całe wioski. Jeżeli wioska leży zbyt daleko od morza, będzie to kawalkada skuterów i samochodów, ponieważ rytualne oczyszczenie wyniesionych ze świątyń figurek musi się odbyć w wodzie morskiej. Po dotarciu na plaże całe społeczności zanurzają się w swoich odświętnych ubraniach w morskich toniach w geście jedności i szacunku ze swoimi bóstwami. Dopiero po takim oczyszczeniu gotowi są na dalsze przygotowania do powitania Nowego Roku.

 

 

Sylwester Nowego Balijskiego Roku to przeżycie jedyne w swoim rodzaju.

Jak głosi legenda tego dnia Yama, władca wszelkiego zła, otwiera wrota swojego królestwa przed demonami. Mogą więc opuścić świat ludzi i schronić się w jego niecnych progach, gdzie są milej widziane.

Już nawet kilka tygodni wcześniej, grupy dzieci i lokalnych artystów budują gigantyczne kukły demonów, zwane ogoh ogoh. W sylwestrowy wieczór przeprowadzają je korowodami przez wąskie i ciemne uliczki miast i wiosek. Trzęsą nimi na prawo i lewo, na każdym skrzyżowaniu i rozstaju dróg obracają w koło, żeby je zdezorientować i zgubić. Wszystko dzieje się przy akompaniamencie wyjątkowo tego wieczoru hałaśliwych orkiestr gamelan, żeby demony dodatkowo ogłuszyć i przepłoszyć z wyspy.

 

 

 

Ogoh ogoh owiewane są sztucznym dymem, żeby straciły wyspę z zasięgu wzroku i nie potrafiły odnaleźć drogi powrotnej.

 

 

Po przedstawieniach z udziałem ogoh ogoh korowody rozdzielają się na pojedyncze procesje i rozchodzą po jeszcze ciemniejszych i jeszcze węższych uliczkach. Osamotnione demony są słabsze. Łatwiej je będzie przegonić i przestraszyć. Bo tego dnia to demony boja się ludzi, nie na odwrót.

 

 

 

 

 

Pierwszego dnia Nowego Roku, czyli w Dniu Ciszy Nyepi, cała społeczność na Bali udaje, że jej nie ma, że wyspa jest niezamieszkała, a zdezorientowane dnia poprzedniego demony nie mają tu czego szukać. Tego dnia obowiązują cztery podstawowe zakazy noworocznego postu, Brata Panyepian, mianowicie:

– Amati Geni (zakaz ognia, światła). Post obowiązuje od 6 do 6 rano, jednak nawet po zmroku Balijczykom nie wolno zapalać światła ani świec.

– Amati Krya (zakaz pracy). Wszystkie sklepy, restauracje, urzędy są zamknięte. Goście hotelowi muszą siedzieć w swoich pokojach lub na terenie hotelowych obiektów. Ulice patrolowane są przez społeczników, którzy niesfornych turystów odprowadzają pod drzwi ich zakwaterowania.

– Amati Lelanguan (zakaz podróżowania). Zamknięte jest nawet międzynarodowe lotnisko w Denpasar. Tego dnia nikt z wyspy nie wyleci, a na niej nie wyląduje. Po ulicach poruszać mogą się jedynie karetki i konieczne służby.

– Amati Lelungan (zakaz używania głosu).

Balijczykom za niedostosowanie się do  zakazów Brata Panyepian grożą wysokie kary pieniężne. Bali tego dnia musi być ciche, ciemne i nieruchome.

W 2018 roku po raz pierwszy wyłączono też Internet. To dzień, kiedy rodzina ma w ciszy zatopić się w samo-refleksji i dokonać symbolicznego oczyszczenia natury z rzeczy nienaturalnych i destrukcyjnych, aby Nowy Rok rozpocząć z czystą kartą i sumieniem.

Jeszcze przed paru laty drugiego dnia nowego roku na ulicach Bali odbywało się spektakularne palenie kukieł ogoh ogoh. Jednak obecnie ogoh ogoh budowane są z materiałów nieorganicznych, głównie ze styropianu, więc spalanie ich byłoby szkodliwe dla atmosfery.  Nawet jeżeli są organiczne, w miasteczkach wyrzuca się je raczej na kompostownik. Palenie kukieł praktykuje się jedynie już tylko w małych wioskach, gdzie konstruowane są głównie w tradycyjny sposób z babusa, liści palmowych i papieru.

 

 

Innym powodem, dlaczego się już ich nie pali, jest koszt ich powstawania. Całe społeczności zrzucają się na zamówienie najpiękniejszej i najokazalszej kukły u lokalnego rzeźbiarza, więc szkoda ją potem spalić. Zostaje oddana do muzeum ogoh ogoh lub sprzedana prywatnym kolekcjonerom. Czasem, rzadziej, zostawia się ją do wykorzystania w kolejnego sylwestra. Coroczny wysiłek włożony w konstrukcje kukły ogoh ogoh ma również swoje rytualne znaczenie.

Drugiego dnia Nowego Roku rodziny wzajemnie się odwiedzają, by wspólnie spożyć żółty ryż, Nasi Kuning, symbol jedności.

 

 

Wielu turystów i nie-Balijczyków ucieka na dzień Nyepi z wyspy, ze względu na konieczność spędzenia go w hotelu. Zupełnie niepotrzebnie. Z poruszaniem się wewnątrz hotelowego kompleksu nie ma problemu. Można korzystać z basenów, jeżeli hotel posiada je w ofercie. Lepsze obiekty oferują zajęcia jogi czy kung-fu, prowadzone przez jawajskich instruktorów, których balijskie zakazy nie obejmują. Zwykle działa też hotelowa restauracja. Ponadto warto zatrzymać się na jeden dzień bez Internetu, bez pośpiechu, bez hałasu.

 

W 2019 roku Balijski Nowy Rok wypadł 7 marca. W 2020 – 25 marca. W 2021 będzie to 14 marca.

Zaplanuj podróż już dziś. Dla zachęty przeczytaj relację z naszej podróży po tej niezwykłej wyspie >>>>>TUTAJ<<<<<.

Życzymy wszystkim Szczęśliwego Roku!

 

Więcej o Bali znajdziesz:

Selamat Hari RayaNyepi 2018 Caka 1940 Nowy Rok po balijsku

Stolica balijskiej sztuki: Ubud

Bali. Raj dla oka, zmysłów i ciała

Roztańczone Bali

Bali kadzidłami pachnące – Canang Sari

Balijskie ognisko domowe

Urodziny na Bali

Balijskie pogrzeby wesołe

10 niezapomnianych wodnych przeżyć na Bali

Hodowlane korale na Bali

Smaki Bali

Produkcja oleju kokosowego na Bali

Skąd się bierze ryż?