Urodziny na Bali

Urodziny to specjalna okazja i szczególny dzień w roku dla większości ludzi na świecie. Jubilaci wyprawiają większe lub mniejsze przyjęcia, są obsypywani prezentami, spędzają czas z rodziną i przyjaciółmi. A jak to się dzieje na Bali?

Większość Balijczyków nie obchodzi otonan, czyli urodzin, tak jak robi się to na zachodzie. Balijski rok trwa zaledwie 210 dni. Świętuje się tu zwykle jedynie pierwsze cztery otonany w życiu. Głównym punktem urodzinowych ceremonii jest błogosławieństwo i modlitwa o zdrowie, prawidłowy rozwój i użyteczność społeczną. Za to te pierwsze otonany celebrują nie tylko ludzie, lecz również zwierzęta i rośliny. To szczególny sposób zwrócenia się do bogów, żeby młode i słabe jeszcze istnienia się umocniły i przetrwały.

Natomiast bardzo hucznie obchodzone są odalany, czyli urodziny świątyń. Balijczycy wierzą, że tym dniu do świątyni z niebios schodzą bogowie, którym są poświęcone. Obowiązkiem wiernych jest umilić im pobyt na ziemi. Dlatego puste na co dzień świątynie, są bogato dekorowane, specjalne procesje przynoszą do nich ofiary i prezenty. Żeby bogowie się nie nudzili i pozostali na ziemi jak najdłużej, odbywają się przedstawienia teatralne, pokazy tańców, koncerty gamelan, walki kogutów, wspólne gry i zabawy. Wieczorami świątynne dziedzińce zamieniają się w odpustowe kiermasze, na których sprzedaje się balony, ozdoby i niezliczone smakołykami. Pobłogosławieni i oczyszczeni boską wodą mieszkańcy świętują wesoło aż do białego rana, kiedy to na zakończenie urodzin, kobiety tańczą rytualny taniec na cześć wschodzącego słońca.

Matką wszystkich balijskich świątyń jest Besakih. Otaczana jest największym szacunkiem i poważaniem, dlatego jej urodziny obchodzone są najhuczniej ze wszystkich.

Do świątyni prowadzą strome schody, które po prawej stronie obsadzone są rzeźbami dobrych duchów, po lewej figurkami demonów. W dniu urodzin odziewane są odświętnymi szatami i dekorowane kwiatami.

Schody wieńczy typowa balijska brama, candi bentar, niepołączona stropem, która symbolizuje dwoistość balijskiego świata, czyli współistniejące siły dobra i zła. Cały kompleks świątynny osadzony jest na zboczu najświętszej ze świętych gór na Bali, czyli wulkanu Agung.

Świątynia matka to cały kompleks mniejszych i większych świątyń z charakterystycznymi wielowarstwowymi dachami, których obwód zmniejsza się ku górze. To tak zwane meru. Ich liczba jest zawsze nieparzysta i ściśle określona. Trzy oznaczają świątynie bogini płodności i urodzaju, Śri. Pięć to miejsce kultu Iśwara, jednego z osobowych wcieleń boga Śiwy, najwyższego boga i przyjaciela. 7-poziomowa meru poświęcona jest Brahmie, stwórcy świata. 9-poziomowa należy do Wisznu, boga obejmującego wszystkie dusze. Najwyższa, 11-poziomowa, zarezerwowana jest dla Śiwy, bezpostaciowego bóstwa destrukcji i odrodzenia.

Celebrowanie urodzin jest ściśle regulowane przez procedury, które określają, ile ryżu, jakie owoce czy kwiaty należy sprezentować któremu bóstwu. Instruuje również w jakim szyku ma poruszać się procesja z ofiarami po, specjalnie na ten dzień, odświętnie udekorowanej drodze.

Nie zapomina się też o złych duchach, wiedźmach i demonach. Ofiary dla nich układa się bezpośrednio na ziemi. Mają je udobruchać i trzymać złe moce z daleka od ludzi. Bogowie po urodzinach powrócą do niebios. Demony pozostaną.

Ponieważ na Bali są tysiące świątyń, właściwie zawsze któraś będzie miała urodziny. Warto się dowiedzieć która i wziąć udział w uroczystościach. Im większa świątynia, tym większy rozmach ‘odolanu’, jednak nawet te mniejsze nie są w tym szczególnym dla siebie dniu pomijane.