Szkocja. 10 powodów dlaczego warto odwiedzić ten kraj

Jest taki angielski serial komediowy ‘Little Britain’. Genialny. Zawiera wątek o wakacjach w Szkocji. Autorzy wyśmiewają w nim Szkotów i drwią z Anglików, którzy decydują się spędzać tam wakacje. Chodzi głównie o pogodę. Niestety coś w tym jest. W Szkocji przeważnie pada i wieje.

Gdy tylko trafi się słoneczny dzień, natychmiast wszystkie trawniki w Edynburgu zasłane są ludźmi i piknikowymi koszami. Jeżeli na chwilę przestanie padać i wiać, Szkoci wskakują w T-shirty i szorty. Nawet wtedy, gdy termometry pokazują mniej niż 10 stopni! W gorączkę sobotnich nocy, zimą czy latem, panny paradują w kusych sukieneczkach i szpilkach, bez kurtek. Panowie też, za dużo zachodu z szatniami i pilnowaniem ciuchów w imprezowym amoku. Tak, Szkocja bywa specyficzna. Szkocja jest wyjątkowa. Szkocja jest piękna.

Odwiedziliśmy Szkocję wielokrotnie i zdążyliśmy ją już trochę poznać. Niejednokrotnie solidnie zmarzliśmy. Nie zmienia to jednak faktu, że ciągle nam jej mało.

Oto kilka powodów, dlaczego warto tam wracać. Nie będzie to lista topowych atrakcji Szkocji, tylko próba zdefiniowania ‘szkockiego magnesu’, który na nas zdecydowanie działa.

1. Klimat wszechobecnej tajemnicy

Spacerując po szkockich miastach, miasteczkach i wsiach, ma się wrażenie, że każdy dom kryje jakąś mroczną, lub mniej mroczną historię. Sczerniałe przez nieustanną wilgoć budynki są przepiękne. Szarość kamienia z domieszką ostrej zieleni mchu to kontrast wizualnie idealny. Architektura starych zajazdów, brukowane podwórka, stare cmentarze, małe kościółki, kamienne domki, wszystko spowite lekką mgłą i siąpiącym deszczem sprawia wrażenie scenerii jakiegoś planu filmowego, gdzie gramy nieznane nam role. Klimat Szkocji jest naprawdę unikatowy.

2. Światowej klasy zabytki

Można by tworzyć długie listy. Niezaprzeczalnymi liderami są obiekty na starym mieście w Edynburgu, miasteczko i fabryki tekstyliów, stworzone przez Owena w Lanarkshire, pałac Linlithgow w hrabstwie West Lothian, ruiny zamku Urquhart przy zachodnim brzegu Loch Ness, czy tak popularna ostatnio kaplica Rosslyn. Jest ich oczywiście znacznie więcej. O tych i o paru innych będzie można przeczytać w kolejnych artykułach o Szkocji.

3. Górskie Krajobrazy

Gdy pierwszy raz wjechaliśmy w Szkockie Highlandy, w okolice Glencoe, po prostu oniemieliśmy z wrażenia.

Te góry są inne niż wszystkie. Nie są specjalnie wysokie. Najwyższy szczyt, Ben Nevis, mierzy zaledwie 1345 metrów n.p.m. My wjechaliśmy tylko na wysokość 1097 metrów na pobliski Cairngorm. Dowiozła nas tam kolejka. Wjechaliśmy też górską gondolą na wysokość 650 metrów na zbocze góry Aonach Mor, ósmej co do wysokości góry w Wielkiej Brytanii (całkowita jej wysokość to 1221 metrów).

Zmarzliśmy tak niemożebnie, jakbyśmy wjechali na Everest. Widoki ze szczytów wynagradzają jednak wszystko. Kompozycja barw: rudość gleby, biel i czerń kamieni, ośnieżone szczyty, zieleń traw i mchów, fiolet wrzosów, jeziora.

Szkockie góry są wyjątkowe.

4. Małe wioski i miasteczka

Są takie miasteczka w Szkocji, które wydają się być wręcz nierealne, by dotrwały do naszych czasów. Wąskie kamienne uliczki, małe urocze domki, tarasowe ogrody, przyległe bagna czy wrzosowiska. Maleńkie puby zapełniające się wieczorami na sąsiedzkich pogaduchach. Takich miejsc jest mnóstwo: Culross, South Queensfery nad Firth of Forth, Tomich. Podróż tam, to jak podróż w czasie. Zupełnie jak w serialu Outlander.

5. Ciągle żywe tradycje

Szkoci są bardzo przywiązani do swoich tradycji. Po dziś dzień na ważnych uroczystościach grają na dudach, zakładają kilty (plisowane spódnice noszone przez mężczyzn).

25 stycznia Szkoci obchodzą Noc Roberta Burnsa, narodowego szkockiego poety, opiewającego w swoich dziełach prostotę życia. W 1787 napisał wiersz na cześć haggis (tradycyjna szkocka kaszanka, którą jada się na śniadanie). Wypada wtedy wychylić szklaneczkę whisky przed pomnikiem poety, a następnie udać się do najbliższego pubu na uroczystą kolację. Właściciele pubów w ten wieczór zawsze zapewniają szkockich dudziarzy, którzy wygrywają hymn na cześć poety. Właściciele serwują tradycyjny haggis i wznoszą toasty na cześć dam, panów i Burnsa. Zwykle zabawie towarzyszy recytacja wierszy Burnsa, śpiewy, tańce i tradycyjna szkocka muzyka céilidh. Podobnych imprez jest całkiem sporo.

6. Festiwale

Są szczególne momenty w roku, kiedy warto odwiedzić Edynburg. Jednym z nich jest coroczny Military Tattoo. To tradycja zapoczątkowana w 1950 roku. Zaczęło się od wojskowych defilad na Placu Zamkowym w ramach manifestacji dumnych szkockich żołnierzy oraz historii walk o swoje prawa i niepodległość. Towarzyszyły im zawsze dudy, bębny i tradycyjne kilty. Nazwę Tattoo zawdzięcza belgijskim i holenderskim oberżystom sprzed ponad 300 lat i hasłu ‘Doe den tap toe’, co znaczy ‘czas zakręcać nalewaki’. Wypowiadali je w momencie kiedy dudy i bębny oznajmiały powrót regimentów do swoich baraków.

Największy i najpopularniejszy jest Festiwal Fringe, w ramach którego prezentują się teatry, performerzy, tancerze, kabarety, zespoły muzyczne.

Towarzyszą mu dwa inne: Festiwal Międzynarodowy obejmujący balet, operę, muzykę klasyczną.

Festiwal Książki, wypełniony spotkaniami z autorami i klubami dyskusyjnymi.

Edynburg zamienia się w czasie ich trwania w stolicę sztuki wszelakiej i różnorodnej.

W tym roku, ze względu na covid-19, festiwale zostały niestety odwołane. W 2021 planowane są między 6 a 28 sierpnia.

Kolejny piękny festiwal to Beltane, festiwal ognia, inspirowany starymi galijskimi tradycjami. Odbywa się w nocy z 30 kwietnia na 1 maja i celebruje oficjalny początek lata. Niegdyś tego dnia wyprowadzano udekorowane żółtymi kwiatami bydło ze stodół i chlewów na pastwiska. Odprawiano ogniste rytuały, by zapewnić ochronę zwierzętom i uprawom. Wierzono, że ogień i dym ma wielką moc, która zapewni zdrowie cennej trzodzie. Obecnie to wydarzenie kulturalne, podczas którego odgrywane są performance inspirowane starymi legendami.

7. Szkocka Whisky

My osobiście za whisky nie przepadamy, ale w Szkocji to coś szczególnego. Szklaneczka whisky to rytuał. Nazywana jest przez Szkotów wodą życia. Początkowo produkowano ją jedynie w klasztorach, dopiero w XV wieku tajemna wiedza wymknęła się mnichom i rozpowszechniła w społeczeństwie. W XVII rząd nałożył podatek od sprzedaży tego coraz bardziej popularnego trunku, więc produkcja przeniosła się do czarnej strefy, głównie w rejonie trudnodostępnych dla skarbowych urzędników Highlandów. Dlatego tam najlepiej udać się do miejscowej destylarni, żeby poznać cały proces tworzenia tego popularnego alkoholu. Oni opowiedzą o tajemnicach przekazywanych z dziada pradziada najlepiej.

8. Szkocki szacunek do historii

Szkoci są bardzo dumni ze swojej historii. Wystarczy obejrzeć Waleczne Serca, czy wspomniany wcześniej serial Outlander. Szkocki honor i ambicja są dobrem narodowym. Nieważne jak bardzo z góry przegrana jest walka. Szkoci walczą. To trochę łączy ich z Polakami. My też jesteśmy przecież dumni z Powstania Warszawskiego. Nas najbardziej urzekła jednak dbałość o historyczne pozostałości. Każda ruina zamku ma swojego opiekuna, który dba o każdy kamień. Nie rozbiera się staroci, żeby postawić nowe osiedla. Historia ma tam olbrzymią wartość.

9. Szkoci

Szkoci są gadatliwi, chętnie przysiądą się w pubie, zaczepią na ulicy czy na szlaku, pomogą, wskażą drogę. Trochę nietypowe dla Wysp Brytyjskich. Wieczorami lokalne puby pękają w szwach. Lubią spędzać czas w towarzystwie. Dodatkowo kochają psy. Mają ich mnóstwo, szczególnie na wsiach i małych miasteczkach. Bardzo lubimy Szkotów. Tylko ten koszmarny akcent…

10. Edynburg

Tutaj bez komentarza. Przeczytajcie kolejne artykuły i zrozumiecie. O samym Edynburgu będzie ich kilka. Edynburg to miasto zdecydowanie jedyne w swoim rodzaju.

Zaintrygowani? Pakujcie natychmiast ciepłe i przeciwdeszczowe ciuchy, wskakujcie w wygodne buty i bukujcie bilety na najbliższy lot do Edynburga, bo w pierwszych kilku odcinkach opowiemy właśnie o stolicy.