Na świecie jest wiele malowniczych górskich pasm, jednak szkockie Highlandy są wyjątkowe. Mają w sobie jakiś magiczny urok. Może dlatego, że są dzikie, surowe i puste. Jest to jeden z najrzadziej zamieszkałych regionów w całej Europie. Na jeden kilometr kwadratowy przypada zaledwie ośmiu mieszkańców. Krajobrazy maluje tu soczyście zielona trawa, fioletowe wrzosy, żółte kwiaty janowca, które pięknie kontrastują z rdzawością gleb, czernią skał i bielą spienionych wodospadów. W słonecznym świetle Highlandy wyglądają jak z bajki. Zasnute chmurami i spowite gęstą mgłą, jak z horroru. Highlandy to chyba największe dobro naturalne Szkocji.

Highlands tłumaczone jest czasem na język polski jako Pogórze, jednak znacznie częściej używa się oryginalnej, lekko spolszczonej nazwy Highlandy. Jak zwał, tak zwał, piękno tego regionu doprowadziło nas do ekstazy.

 

Dolina Glen Coe

Dolina Glen Coe to najsłynniejsza dolina Highlandów. Jej nazwa w języku gaelickim dosłownie oznacza ‘dolina łez’. Zawdzięcza ją rzezi, jaką w 1692 roku zafundowali członkom mieszkającego tu klanu MacDonaldów żołnierze angielskiego króla Wilhelma III. Wielbiciele serialu Outlander na pewno dobrze się orientują, o co chodziło w konflikcie Jakobitów, zwolenników króla Jakuba II, ze zwolennikami króla Wilhelma (słynne czerwone kurtki).

Wodzowie góralskich klanów, po porażce jakobickich powstań, zostali zobowiązani do złożenia przysięgi wierności Wilhelmowi III z nie przekraczalnym terminem końca 1691 roku. Ci, którzy tego nie uczynili, zostali okrzyknięci zdrajcami stanu. Alastair Maclean, przywódca klanu MacDonaldów z Glen Coe, zwlekał aż do ostatniego dnia. Gdy w końcu 31 grudnia przybył do Fort William, by złożyć przysięgę, okazało się, że nie ma osoby uprawnionej, by ją przyjąć. Złożył ją więc dopiero 6 stycznia 1692 roku. Wykorzystali to przywódcy klanu Campbellów, odwiecznych wrogów MacDonaldów. Zataili fakt, że Alastair Maclean ostatecznie przysięgę złożył i podstępnie podsunęli zwierzchnikowi szkockich wojsk rozkaz najazdu na wioskę MacDonaldów.

1 lutego przybyli niby w gościnę do niczego nie spodziewającego się już przecież sojusznika. Swoim wojskom wydali natomiast potajemny rozkaz odcięcia wszystkich dróg ucieczki z doliny. Po kilku dniach wspólnego ucztowania rozpoczęli rzeź. Zamordowali 37 osób, w tym kobiety i dzieci. Spalili doszczętnie wioskę. Ci, co ocaleli, uciekli w góry. Niestety panowały wtedy siarczyste mrozy. Większość z nich zginęła wkrótce potem z wychłodzenia, wycieńczenia, głodu. Szkoci zadbali, żeby o rzezi dowiedział się cały świat. Wybuchł nawet międzynarodowy skandal, jednak winowajcy nie ponieśli właściwie żadnych konsekwencji i na skandalu się skończyło. Polityka i układy są jak widać ponadczasowe. Pozostała tylko długoletnia wrogość Szkotów do Anglików.

 

 

Oprócz tej krwawej historii, Glen Coe słynie z oszałamiających widoków. To najstarsza i jedna z najbardziej malowniczych dolin Szkocji. Idealne miejsce dla miłośników zarówno względnie łatwych trekkingów, jak i amatorów ambitnej wspinaczki. Rowerzyści również nie będą mieli na co narzekać. Fani kąpieli w zimnych wodach mają do dyspozycji krystalicznie czyste jeziora. Warto odwiedzić Visitor Cetnre i dowiedzieć się więcej o wydarzeniach, które miały miejsce w dolinie, faunie i florze Glen Coe, oraz polecanych szlakach. Nocleg można wybrać spośród skromnych schronisk, pokoi gościnnych u górali czy wygodnych, prywatnych bungalowów, nawet takich z kominkami. Miejsce idealne, żeby spędzić trochę czasu na łonie naprawdę wyjątkowej, szkockiej natury.

 

 

Oczywiste było, że tak fascynujące miejsce musiało zagrać w serialu Outlander i to już w pierwszym odcinku. Zagrało też w ‘Harym Poterze i więźniu Azkabanu’.

 

 

Od Edynburga dolinę Glen Coe dzieli około 190 kilometrów. Najszybciej dotrzeć tam samochodem. Nie zajmie to wtedy dłużej niż 3 godziny. Ale są też inne opcje, które można sprawdzić tutaj.

 

Fort William

Zaledwie 30 kilometrów dalej na zachód od doliny Glen Coe położone jest miasto Fort William, drugie co do wielkości miasto Highlandów. Największą zaletą miasteczka jest jego lokalizacja. Leży pomiędzy najwyższą w Wielkiej Brytanii górą, Ben Nevis, oraz malowniczym jeziorem Linnhe. Chociaż fani Outlandera na pewno zapamiętali nazwę miasta z serialu (urzędował tam podły Jack Randall), żadna ze scen nie była kręcona w tym miejscu. I nic dziwnego. To już zbyt nowoczesne i turystyczne miasteczko, z głównym deptakiem pełnym sklepów, pubów i restauracji. Fort William stanowi bardzo popularną bazę wypadową w Highlandy z szeroką ofertą wycieczek i noclegów. My Fort William wykorzystaliśmy dokładnie tylko do tego celu. Spaliśmy tu w typowym angielskim Bed & Breakfast z widokiem na jezioro Loch Linne, jakieś 10 minut spaceru od głównego deptaka. 

 

 

Łańcuch górski Ben Nevis

Łańcuch górski Ben Nevis może poszczycić się najwyższym szczytem nie tylko Szkocji, ale też w całej Wielkiej Brytanii. Wyrasta 1345 metry ponad poziom morza i to jego imieniem nazwano całe pasmo. Zdobycie go nie jest ponoć wymagające i zajmuje od 5 do 7 godzin tam i z powrotem. My wybraliśmy jednak krótszy i mniej wymagający sposób podziwiania tych pięknych gór, mianowicie piętnastominutową przejażdżkę górską kolejką, zwaną tu gondolą (Nevis Range Mountain Gondola). To jedyna tego typu kolejka górska na Wyspach Brytyjskich.

 

Gondola nie dociera co prawda na szczyt Ben Nevis, ani nawet na żaden inny leżący w jego pasie. Pokonuje zaledwie dystans 2,3 kilometra wznosząc pasażerów na wysokość 650 metrów na zbocze góry Aonach Mor, ósmej co do wysokości góry w Wielkiej Brytanii (całkowita jej wysokość to 1221 metrów), jednak oferuje piękny widok na Ben Nevis oraz otaczającą dolinę Great Glean z jeziorami Loch Linne i Loch Eil.

 

 

Koniecznie trzeba się odpowiednio ubrać. Niech Was nie zwiedzie piękna pogoda u podnóża gór. Na wysokości prawie zawsze niemiłosiernie wieje. Jeżeli na dodatek spadnie szkocki deszcz, można wytrzymać jedynie do następnego wagonika w dół, a warto się chociaż trochę pokręcić. Z tego punktu prowadzi dalej wiele szlaków trekkingowych, więc przejażdżkę można potraktować jedynie jako podwózkę i wyruszyć dalej w dłuższą lub krótszą trasę.

 

 

Krajobrazy niesamowite! Leniuchy mogą podziwiać część z nich z Snowgoose Restaurant & Bar znad kubka gorącej kawy czy kufla piwa. Godziny otwarcia i menu można sprawdzić tutaj

 

 

Więcej o godzinach funkcjonowania, biletach i samej gondoli można poczytać tutaj

 

Destylarnia Ben Nevis

Będąc w Szkocji nie można odmówić sobie wizyty w destylarni whisky. Szkocka whisky, nazywana lokalnie ‘wodą życia’, to integralna część szkockiej kultury. Można jej nie lubić i nazywać ‘rudą wódą na myszach ‘, jednak wizyta w destylarni to przeżycie samo w sobie. Warto poznać jej historię i proces, w wyniku którego powstaje. Najlepiej odwiedzić tradycyjną destylarnię w Highlandach, ponieważ stąd się wywodzi i istnieje największe prawdopodobieństwo, że po dziś dzień wykonywana jest identycznie, jak przed wiekami. My naszą wiedzę o tym trunku zdobyliśmy w destylarni Ben Nevis założonej w 1825 roku. Nasz przewodnik, pracownik destylarni, przekonywał nas, że kluczową rolę produkowanej tam whisky odgrywa wyjątkowa woda, spływająca strumieniami z pasma gór Ben Nevis, dlatego żadna inna whisky nie jest porównywalna z jej smakiem. Na smak whisky mają bowiem wpływ naturalne czynniki takie jak lokalizacja, klimat, torf na jakim hodowane są składniki, odległość od morza, gdzie whisky dojrzewa latami w beczkach, pochodzenie drzew na drewno, z jakich beczki są zrobione. Oświecił nas też, że wiek whisky wcale nie świadczy o jej jakości. Jest to mit, którzy wymyślili sami ‘koneserzy’. Zgodnie ze szkockim prawem, dotyczącym produkcji whisky, wiek na etykiecie butelki musi się zgadzać z najmłodszą dolewką do beczki, a często, dbając o smak i zawartość alkoholu (ustawowo minimum 40%), do beczek dolewa się whisky ze świeżego ważenia. Dlatego, w butelce etykietowanej jako trzyletnia whisky, może być nawet kilkadziesiąt % dwudziestoletniej ‘wody życia’. Żartował też, że te długo leżakowane to whisky dla aniołów, ponieważ alkohol podczas lat leżakowania odparowuje prosto do nieba. Wizyta zakończyła się degustacją wszystkich produkowanych tam towarów i oczywiście zakupami.

 

 

Destylarnie whisky znajdują się również w pobliżu Edynburga, więc jeżeli plan podróży nie obejmuje Highlandów, warto odwiedzić którąś chociaż tam. Należy się jednak liczyć z faktem, że nie będzie to prawdopodobnie to samo. A już na pewno prawdziwej destylarni nie dorówna popularne Muzeum Whisky na edynburskiej Royal Mile. To dwa kompletnie różne doświadczenia.

 

Glen Finnan

Z Fort William warto się wybrać do Glen Finnan, czyli na miejsce upamiętniające poległych Jakobitów w ich licznych powstaniach przeciwko Anglikom. W 1815 wzniesiono tu osiemnastometrowy monument szkockiego Highlandera, symbolizującego patriotyzm szkockich klanów, które poświęciły życie w walce o swojego króla, swoje ziemie i narodowe wartości. Położony jest w przepięknej scenerii jeziora Loch Shiel i zielonych wzgórz. W okolicy znajdują się ścieżki trekkingowe, a brzeg jeziora to doskonałe miejsce na piknik. Jest też małe Centrum Turystyczne, w którym można dowiedzieć się więcej o jakobickich powstaniach i waleczności Szkockich klanów.

 

 

Jednak umówmy się, 90% turystów decyduje się na wyprawę do Glen Finnan, żeby obejrzeć malowniczy wiadukt Glen Finnan, który zagrał w Harrym Poterze lub przejechać się po nim Hogwart Express, czyli starodawną parową ciuchcią, która woziła Potera i jego przyjaciół na Uniwersytet Magii.

Bardziej popularną opcją jest obserwacja pociągu z któregoś z punktów widokowych przy wiadukcie Glen Finnan. Kombinacja: wiadukt, ciuchcia, lokomotywowa buchająca parą, zieleń szkockiego krajobrazu jest niepowtarzalna. Przejeżdżając przez wiadukt pociąg mocno zwalnia, obficie bucha parą i trąbi, wszystko specjalnie dla turystów, żeby każdy zdążył zrobić dobre zdjęcie, nakręcić ładny film.

Najlepiej byłoby zapewne mieć ładne zdjęcie z punktu widokowego i przejechać się pociągiem (widoki z okna muszą być piękne), niestety pociąg kursuje bardzo rzadko. Zamknięcie obu atrakcji w jednym dniu wydaje się być niemożliwe.

Przed wyruszeniem na punkt widokowy lub przejażdżkę Hogward Express (w rzeczywistości nazywa się The Jacobite Train), koniecznie trzeba sprawdzić aktualny rozkład jazdy. Zmienia się ze względu na porę roku, czasami kursuje raz dziennie, czasami dwa. Godziny odjazdu potrafią być różne w różnych dniach tygodnia. Na wiadukcie pociąg pojawi się około 30 – 40 minut po wyjeździe z Fort William. Można sprawdzać rozkład tutaj, jednak i tak warto potwierdzić jeszcze odjazd konkretnego dnia.

 

 

Jak najprościej dostać się do Glen Finnan z Fort William można sprawdzić na przykład tutaj

 

W szkockich Highlandach można spędzić kilka dni, można nawet kilka tygodni. Na pewno warto zarezerwować sobie czas na wizytę w tych niesamowitych górach w planie podróży po Szkocji. Lojalnie ostrzegamy: jeżeli lubicie górskie klimaty, ryzykujecie uzależnieniem! My czujemy ogromny niedosyt i wrócimy tam na pewno.

 

Polecamy też:

Szkocja. 10 powodów dlaczego warto odwiedzić ten kraj

Pierwsze 10 powodów dlaczego warto odwiedzić Edynburg

Drugie 10 powodów dlaczego warto odwiedzić Edynburg

Trzecie 10 powodów dlaczego warto odwiedzić Edynburg

Czwarte 10 powodów dlaczego warto odwiedzić Edynburg

Okolice Edynburga część 1  Rosslyn

Okolice Edynburga część 2  Curloss

Okolice Edynburga część 3  New Lanark

Okolice Edynburga część 4  Queensferry

W poszukiwaniu potwora z Loch Ness

Tajemnice szkockich wysp