Okolice Edynburga część 4
Queensferry PLUS
Queensferry to małe miasteczko, położone zaledwie 20 kilometrów od Edynburga nad zatoką Firth of Forth. To jedno z miast królewskich royal bourgh, co oznacza, że otrzymało kiedyś od samego króla określoną autonomię i prawa, na przykład do handlu międzynarodowego. Przed rządami króla Dawida I (XII wiek) w Szkocji nie było w ogóle miast. Queensferry otrzymało swoją królewską kartę (royal chart) dopiero w 1636 roku. Podpisał ją król Charles I.
Status royal bourgh to ciągle powód do dumy, chociaż jest takich miast w Szkocji ponad 1000 i właściwie nic to już nie znaczy. Status royal bourgh nie oznacza też, że będzie to nawet średniej wielkości miasto. Takim tytułem może się poszczycić nawet malusieńkie Curloss, o którym pisaliśmy już wcześniej tutaj. Ot, taka historyczna zaszłość i tyle.
Queensferry odwiedzić jednak warto. Szczególnie jeżeli, stacjonując w Edynburgu, nie ma się zbyt wiele czasu, żeby wybrać się dalej wgłąb Szkocji, a chciałoby się poczuć małomiejski, szkocki klimat.
Oto kilka powodów, dlaczego, naszym zdaniem, warto się tu wybrać.
1. Most Forth
Kolejowy Most Forth to prawdziwa duma miasteczka Queensferry. Konstrukcja zasłynęła na całym świecie innowacyjnymi, na ówczesne czasy, rozwiązaniami inżyniersko-budowlanymi. W 2015 roku most został nawet wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Łączy Południowe i Północne Queensferry rozdzielone zatoką Firth of Forth. Zatoka rozdziela również Edynburg od hrabstwa Fife. Regularne promy kursowały na tej trasie już w XII wieku, natomiast w XVIII był to najczęściej uczęszczany szlak w Szkocji. Robiły się straszne korki, promy nie miały gdzie zacumować. Ludzie i towary czekały w długich kolejkach. Most kolejowy był niezbędny.
Wyzwanie budowy mostu podjął młody inżynier, Thomas Bouch. Niestety jego rozwiązanie działało tylko przez rok. W 1879 roku zaprojektowany przez niego most zerwał potężny sztorm. W rezultacie ponad 70 pasażerów zginęło w kolejowej katastrofie. Biedny Thomas Bouch otrzymał taką ilość hejtu i krytyki, że zmarł zaledwie rok później.
Nad bezpieczniejszą konstrukcją mostu zaczęli pracować John Fowler i Benjamin Baker. Most, jaki można podziwiać dziś, oddano do użytku w 1890 roku. Jego budowa trwała 8 lat.
Most mierzy 2,5 kilometra. Pociągi suną zaledwie 50 metrów nad poziomem wody. Skonstruowano go z ponad 50 000 ton stali. Dla tych, którzy pasjonują się inżynierią budowlaną, jest to podobno prawdziwe dzieło sztuki. Nam się podobał tylko dlatego, że jest czerwony i pięknie kontrastuje z otoczeniem.
Więcej o samym moście można przeczytać tutaj
2. Rejs po Zatoce Firth of Forth
Zarówno miasteczko Queensferry, jak i mosty nad zatoką Firth of Forth najpiękniej wyglądają z wody. Niedaleko mostu znajduje operator oferujący 90 minutowe relaksujące przejażdżki z lektorem opowiadającym o okolicy. Rejsy mają różne konfiguracje. Do wyboru są cztery mosty, wyspa z malowniczymi ruinami, piękny zamek Blackness. Jest też duża szansa, że napotkacie wylegujące się na wyspie i łachach foki.
Aktualne ceny i opcje można sprawdzić tutaj
3. Muzeum Queensferry
W muzeum Queensferry można się dowiedzieć więcej o historii królewskiego miasteczka, jego mieszkańcach i zwyczajach. Ekspozycja zawiera przedmioty codziennego użytku, nawet tak banalne jak stare butelki po szkockiej whisky. Można też poczytać o historii pobliskiego mostu Forth. Muzeum jakąś szczególną atrakcją nie jest, jednak położone w centralnym punkcie, bezpłatne, więc warto zajrzeć chociaż na 15 minut. O stałych i czasowych wystawach można przeczytać tutaj.
4. Spacer po uliczkach Queensferry
Queensferry to urocze, szkockie miasteczko, wciśnięte miedzy zatokę i zielone wzgórze. Kamienne domki, malutkie sklepiki i punkty usługowe opadają łagodnie po zboczu prosto do zatoki Firth of Forth. Kwiaty w doniczkach przed drzwiami. Wąskie schodki. Ręcznie malowane szyldy. Brukowane uliczki. Centralna uliczka miasteczka Queensferry, High Street, ma bardzo fajny, staro szkocki klimat. Wystarczy przejść się kilkaset metrów, żeby ów klimat poczuć. My takie atrakcje lubimy najbardziej.
5. Zamek Dundas
Pierwsze budynki Zamku Dundas (Dundas Castle) powstawały w tym miejscu w XII wieku. Teren należał do starego klanu Dundas, stąd jego też nazwa pałacu.
Swój teraźniejszy kształt pałac zyskał w 1818 roku, dzięki projektowi Williama Burn, wybitnego szkockiego architekta. Jest własnością prywatną i obecnie urządzono w nim stylowy hotel z salami balowymi, restauracjami. Jednak nie są to standardowe restauracje, stojące zawsze otworem. Obiekt specjalizuje się głównie w weselach i imprezach firmowych. Należy się tam wcześniej zapowiedzieć i ustalić możliwości, termin, menu. Jednak warto obejrzeć nawet tylko jego mury. Jest piękny.
Można sprawdzić, czy warto się wdrapać tutaj
Dodatkową zachętą powinny być widoki ze wzgórza.
6. Promenada nad Zatoką Firth of Forth
Niby nic, ale koniecznie trzeba się przespacerować wzdłuż promenady nad zatoką Firth of Forth. Dla widoków, dla kamieniczek, dla kamienistej plaży.
7. Obiad z widokiem na Firth of Forth
Wzdłuż promenady, wzdłuż plaży, na klifach, znajduje się kilka godnych polecenia knajpek.
My polecamy restaurację Scotts. W pogodne dni koniecznie upolować stolik na tarasie. Ryby są naprawdę pyszne, ale to nie jedyny posiłek, jaki mają do zaoferowania. Serwują też dania dla unikających glutenu oraz dla wegan. Na pewno każdy znajdzie coś dla siebie. Jeżeli jakimś cudem jednak się nie uda, to zawsze warto zatrzymać się na kawę czy piwo i podelektować widokami.
Menu można sprawdzić tutaj
Więcej o tym miejscu tutaj
Jeżeli nie jesteście zmotoryzowani, można w tym miejscu zakończyć zwiedzanie i wrócić do Edynburga pociągiem, autobusem, taksówką.
Czas dojazdu, rozkłady i ceny biletów można sprawdzić na przykład tutaj
Gorąco polecamy jednak kontynuować podróż dalej na zachód, żeby zobaczyć jeszcze kilka innych atrakcji.
8. Pałac Blackness
Pałac Blackness położony jest w miasteczku Linlithgow, sąsiadującym z Queensferry. Zbudowano go nad samym brzegiem zatoki Fith of Forth, dokładnie na pograniczu miejsca, w którym w czasach średniowiecznych znajdował się port. Wielu doszukuje się w jego kształcie i architekturze typowo okrętowych elementów, stąd jego druga, bardzo romantyczna nazwa ‘statek, który nigdy nie pływał’.
Prezentuje się doskonale z pokładu rejsu po zatoce, jeżeli w Queensferry zdecydujecie się na tą atrakcję i wybierzecie opcje rejsu z jego udziałem.
Odgrywał w swojej historii wiele ról. Służył jako dom lordów, królewski pałac, forteca, więzienie, skład amunicji, aż przyszło mu skończyć jako piękna atrakcja turystyczna.
Wielbicieli Outlandera zainteresuje pewnie fakt, że Blackness Castle odegrał rolę serialowego Fort William, siedziby podłego Jack’a Randall’a. Kręcono tutaj scenę, w której Jamie ratuje Claire z jego rąk oraz biczowanie Jamie’ego na dziedzińcu.
Więcej o samym zamku można dowiedzieć się tutaj
9. Pałac Linlithgow (Linlithgow Palace)
Skoro jest się już tak blisko, dlaczego nie zobaczyć też pięknego szkockiego Pałacu Linlithgow (Linlithgow Palace). Zważywszy, że to właśnie tu urodziła się Maria, Królowa Szkotów (Mary, Queen of Scots).
Pałac Linlithgow również zagrał w serialu Outlander. To serialowe Wentworth Prison. Kręcono tu sceny z końca sezonu I.
Pałac leży bezpośrednio nad jeziorem. Można się wybrać na cudowny spacer, pokarmić kaczki lub zrobić sobie piknik na idealnie przystrzyżonej trawie.
Więcej o pałacu można przeczytać tutaj
10. The Kelpies
Gdy, jadąc autostradą pośród mało interesującego krajobrazu, zobaczy się nagle za szybą dwie ogromne, 30sto metrowe, srebrne końskie głowy, które wyrastają prosto z pola, to człowiek ma prawo pomyśleć, że to halucynacje. Jednak to tylko rzeźby The Kelpies.
The Kelpies to projekt znanego rzeźbiarza Andiego Scotta. Jego przesłaniem było złożenie hołdu szkockim koniom, które siłą swoich mięśni oraz ciężką pracą przyczyniły się do dziedzictwa Szkocji. Głowy koni wyrzeźbione są na wzór rodowej szkockiej rasy Clydesdale, od XVII wieku wykorzystywanej głównie do pracy na roli.
Artysta nazwał swoje dzieło dosyć przewrotnie. Według celtyckiej mitologii, Kelpies to nadnaturalne, piękne konie, stojące łagodnie i kusząco nad wodami. Jednak, gdy ktoś ośmielił się ich dosiąść, gnały prosto w toń, zatapiając jeźdźca. Potrafiły też przybierać ludzką postać, aczkolwiek zostawały im wtedy końskie łydki i kopyta, co kieruje skojarzenia ku diabłu. Z pożytecznością i społecznym uznaniem mityczne Kelpies miały raczej mało wspólnego.
Rzeźby zostały ukończone w 2014 roku, a już w 2017 wymagały renowacji. Statystyki twierdzą, że rocznie odwiedza je milion zwiedzających. Miejsce ich położenia nie jest przypadkowe. Tam po prostu nic więcej nie ma ciekawego. Końskie głowy miały przyciągnąć turystów i wspomóc rewitalizację okolicy. Chyba się udało.
Więcej można przeczytać tutaj
Wszystkich powyższych atrakcji transportem publicznym w jeden dzień odwiedzić się nie uda. Samochodem już tak. Na tej trasie są bardzo dobre drogi. Najgorzej wyjechać z Edynburga (och te okropne ronda i rondelki pod prąd). Pomimo tego naprawdę polecamy wynajęcie samochodu. Wtedy trasę można pokonać w wybranej konfiguracji, dostosowując się do godzin otwarcia obiektów i pory dnia (konie lepiej oglądać w świetle dziennym, most Forth wygląda pięknie też po zmroku).
Jeżeli wybierasz się do Szkocji przeczytaj też:
Szkocja. 10 powodów dlaczego warto odwiedzić ten kraj
Pierwsze 10 powodów dlaczego warto odwiedzić Edynburg
Drugie dziesięć powodów dlaczego warto odwiedzić Edynburg
Trzecie dziesięć powodów dlaczego warto odwiedzić Edynburg
Czwarte 10 powodów, dlaczego warto odwiedzić Edynburg
Okolice Edynburga Część 1 Rosslyn
Okolice Edynburga Część 2 Curloss
Okolice Edynburga Część 3 New Lanark
W poszukiwaniu potwora z Loch Ness
Highlandy. Tajemnice szkockich gór
