Pierwsze 10 powodów dlaczego warto odwiedzić Edynburg

Edynburg zachwyca. To drugie co do wielkości (po Glasgow) miasto w Szkocji. Mieszka tam 500 tysięcy ludzi. W plebiscycie Rough Guides na najpiękniejsze miasto świata zajął chwalebne czwarte miejsce, po Paryżu, Florencji i Rzymie . Uwielbiamy wszystkie wymienione właściwie po równo, ale dziś będzie o Edynburgu.

Jest tam cała masa miejsc, które warto odwiedzić. Miasto ma do zaoferowania właściwie wszystko: zabytki, góry, morze, malownicze ruiny, wrzosowiska i życie! Tam codziennie coś się dzieje – wystawy, festiwale, koncerty, performance, pełne puby, ciągle żywe tradycje. Natomiast nam najbardziej zapadła w pamięć atmosfera. Poczerniałe od nieustannej wilgoci budynki wydają się mroczne jak z horroru. Bujna i soczysta dzięki tej samej wilgoci zieleń nadaje miastu świeżości i przestrzeni. Brukowane uliczki starego miasta w całości wpisanego na listę UNESCO oraz zabytkowa architektura zabudowań sprawiają, że czuje się na plecach oddech historii, jakby dopiero przed chwilą przejeżdżała tam konna karoca Mary, królowej Szkotów. Urzekła nas ta mieszanka. Warto po Edynburgu po porostu połazić i samemu wyłowić to, co dla kogo najatrakcyjniejsze.

Ciężko wybrać 10 najważniejszych atrakcji z tak wielu. Podzielimy je więc na kilka dziesiątek, które ułożymy w rekomendowane jednodniowe trasy. Można wszystkie pokonać bez konieczności korzystania ze środków komunikacji, chociaż czasem będzie trzeba się trochę nachodzić.

Dzień Pierwszy. Królewski Spacer

Spacer z założenia ma być Królewski, więc nie będzie ani trudny, ani męczący. To podróż w czasie Królewską Milą (The Royal Mile), czyli mierzącym niemal dokładnie milę (1,6 kilometra) głównym traktem edynburskiej starówki. Łączy Zamek Edynburski z Pałacem Holyrood i jest najstarszą ulicą miasta. Jednak spacer radzimy zacząć nieco obok, od rogu Edinburgh’s Candlemaker Row i George IV Bridge. Tam znajduje się pomnik bardzo słynnego psa.

1. Pomnik Bobika (Greyfriars Bobby Monument)

Bobik to terier, o którym pisano książki, kręcono filmy, opowiadano historie. Miał on rzekomo warować na grobie swojego pana, policjanta John’a Grey, jeszcze przez 14 lat po jego śmierci. Nasz przewodnik po Edynburgu twierdził, że to mit, że teriery tak długo nie żyją (piesek spędził u boku swojego pana dodatkowych ładnych parę lat za jego życia), jednak Bobik dorobił się pomnika i wielkiego szacunku Szkotów. To lokalny symbol wierności, więzi i wartości, jaką stanowią miłość, przyjaźń i rodzina. Gdyby nawet warował tylko rok, to już i tak warte uznania.

Pomnik Bobika to replika pierwowzoru ufundowanego w 1871 roku przez Baronową Angelię Georginę Burdett-Coutts, która pokochała psiaka za jego oddanie i regularnie odwiedzała go na cmentarzu. Granitowy oryginał obecnie można podziwiać w Muzeum Edynburga.

2. Cmentarz Greyfriars i Greyfriars Kirk

Zaraz obok położony jest cmentarz, na którym pochowano John’a Grey, właściciela Bobika. On też, dzięki Bobikowi, zyskał. Amerykańscy fani Bobika ufundowali jego panu płytę nagrobną z czerwonego granitu. W 1981 Szkockie Towarzystwo Pomocy Psom postawiło podobną również samemu Bobikowi. Warto pospacerować po cmentarzu i je odnaleźć, bez zaglądania do mapy umieszczonej przed wejściem do kościoła Greyfriars. Cmentarz jest uroczy sam w sobie. Uwielbiamy szkockie cmentarze. Poczerniałe nagrobki, porośnięte zielonym mchem, kryją w sobie wiele tajemnic.

Miłośnicy Harego Pottera bawią się tu też w poszukiwania grobów zmarłych, których nazwiska były inspiracją dla JK Rowling przy wymyślaniu imion dla swoich bohaterów. Autorka przychodziła tu z pobliskiego pubu The Elephant House, gdzie napisała pierwszą część bestseleru. Na liście do odnalezienia jest grób szkockiego poety Williama McConagall. Jego nazwisko otrzymała Hogwardzka profesor Minevra McConagall. Przydomek Alastora ‘Mad Eye’ zainspirowała zbliżona wymowa nazwiska wygrawerowana na grobowcu Elisabeth Moodie. Natomiast pierwowzór godności Ministra Magii, Rufusa Scrimgeour to kekko przekręcone nazwisko niejakiej Margaret Louisy Scrymgeour Wedderburn. Nie rozumiem tylko dlaczego grób Thomasa Riddell stał się inspiracją dla samego Lorda Voldmorta i jest obecnie najpopularniejszym nagrobkiem, oznaczonym nawet w Google Maps.

3. Grass Market

Zmierzając w kierunku Edynburskiego Zamku trzeba przejść przez Grass Market. W roku 1477 był to główny targ Edynburga, gdzie handlowano głównie końmi, bydłem i drobiem. Jego nazwa wywodzi się od słowa ‘grass’ (trawa). Przywożono ją tu razem ze zwierzętami, żeby mogły się najeść podczas ewentualnego całodziennego oczekiwania na kupca. Licznie pojawiali się handlarze, którzy sprzedawali ją właścicielom trzody. W rezultacie plac nieustannie pokryty był zeschłą trawą.

Obecnie to lokalizacja popularnych barów, restauracji, pubów, punkt spotkań randkowiczów i bardzo fotogeniczne miejsce typowej, starej Szkocji z Edynburskim Zamkiem w tle. Warto pozaglądać w witryny oryginalnych sklepików.

4. Kościół Tolbooth

Zatrzymajcie się tam na… poranną herbatę lub kawę! To kościół pełniący obecnie funkcje gastronomiczne i artystyczne. W IX wieku szkocki kościół był podzielony na cztery odrębne kongregacje, które spotykały się w odrębnych kościołach. Kiedy w 1979 roku parafia kościoła Greyfriars połączyła się z parafią Tolbooth, kościół Tolbooth został zamknięty. Ponowie otworzyła go Królowa Elżbieta w 1999 roku, jednak już jako obiekt o charakterze kulturalno-rozrywkowym. To centrum sprzedaży biletów na wydarzenia kulturalne, centrum informacyjne o tychże wydarzeniach. Odbywają się tu również festiwale, przedstawienia i wystawy.

5. Edynburski zamek

Niezaprzeczalnie wizytówka Edynburga. Unosi się majestatycznie nad miastem, wzniesiony na czarnej wulkanicznej skale, uformowanej 340 milionów lat temu. Z założenia zamki miały być trudno dostępne dla wrogów, łatwe do obrony i obserwacji, czy nie zbliża się niebezpieczeństwo. Skała stanowiła idealną lokalizację. Zamek Edynburski wygląda najpiękniej z Ogrodów Princes Street, które same w sobie są atrakcją nie do pominięcia.

W zamku, jak to w zamku, są historyczne ekspozycje, są kaplice, lochy oraz stewardzi, którzy odpowiedzą na pytania związane z jego dziejami. Najpiękniejsze są jednak zewnętrzne dziedzińce i rozciągające się widoki na otaczające zamek miasto.

Polecamy nie przegapić trzech rzeczy:

Psiego Cmentarza królewskich pupili przy górnym dziedzińcu. Szkoci zawsze uwielbiali psy. Arystokraci stawiali im naprawdę zacne nagrobki.

Wystrzału armaty codziennie o 13.00 (oprócz niedziel, Wielkiego Piątku i Bożego Narodzenia). Edynburczycy ponoć synchronizują z wystrzałem zegarki. Takie było od zawsze jej przeznaczenie, chociaż początkowo służyła głównie marynarzom w portach Leith i Firth of Forth jako sygnał do okrętowania. Jedyny przypadek, kiedy armatę odpalono w niepokojowym celu, to kwiecień 1016, podczas Pierwszej Wojny Światowej. Skierowano ją w stronę niemieckiego Zeppelina, który bombardował miasto.

Ładowanie i odpalenie odbywa się ręcznie. Ciekawe widowisko, dlatego warto tak ustawić plan dnia, żeby zwiedzanie Edynburskiego Zamku obejmowało godzinę 13.0

Forewall Battery, z tego dziedzińca rozciąga się najlepszy widok na wzgórze Arthur’s Seat.

Edynburski Zamek robi wrażenie. Spacerowanie po jego dziedzińcach, stromych schodach, zakamarkach jest jak podróż w czasie. W jego murach zamknięte jest trzy tysiące lat szkockiej historii. Na tej skale stacjonowali Rzymianie, Saxoni, Piktowie, Normanowie, Anglicy, Francuzi, Hiszpanie, Holendrzy, Irlandczycy, Amerykanie. Jeżeli kogoś historia szczególnie interesuje na pewno nie będzie się tu nudził.

Bilety wstępu nie należą do najtańszych. Jednak nie być tu, to jak być w Paryżu i nie wjechać na wieżę Eiffel’a, albo odwiedzić Rzym i nie wejść do Koloseum.

Aktualne ceny można sprawdzić >>> TUTAJ <<<

6. Królewska Mila (The Royal Mile)

Najstarsza ulica miasta. Obowiązkowy punkt programu każdego turysty. Nic więc dziwnego, że ulica jest zatłoczona przez okrągły rok. Pełno tu także ulicznych mimów, grajków, restauracji, straganów i sklepów z pamiątkami.

Uważajcie na zakupy. Bardzo tu drogo. Po przepyszne szkockie maślane ciasteczka ‘Short Bread’ lepiej udać się do zwykłego supermarketu.

Tu można zainwestować co najwyżej w magnes na lodówkę

Przemierzając Królewską Milę koniecznie zaglądajcie w ciasne korytarze między budynkami, tak zwane close szczególnie piękne od strony Princes Street. Zaprowadzą was do ukrytych podwórek, uroczych restauracyjek, malowniczych zaułków. Rozciągają się z nich też wspaniałe widoki na Edynburg. Idealne miejsca na ciekawe zdjęcia.

7. Deacon Brodie Tavern

Tawerna nazwana imieniem postaci, która zainspirowała Roberta Louisa Stevensona w 1886 roku do napisania powieści Doctor Jekyll i Mister Hide. Deacon William Brodie, za dnia szanowany stolarz, w nocy złodziej, hazardzista i przestępca, został powieszony w 1788 roku na Lawnmarket, Plotki i obsługa pubu twierdzą, że wykonał część mebli znajdujących się w lokalu. Prawda, czy nieprawda – jedzenie serwują pyszne. Warto wstąpić na zasłużony już przecież lunch. Jeżeli jeszcze nie zgłodnieliście, można wychylić zimne piwo lub, co bardziej wskazane w chłodniejsze dni, szklaneczkę szkockiej.

8. Serce Midlothian (Heart of Midlothian)

Po przeciwnej stronie Królewskiej Mili, przed wejściem do katedry St. Giles, znajduje się granitowa, chodnikowa mozaika w kształcie serca. Niegdyś w tym miejscu znajdowała się więzienna brama, przed którą stawiano szubienicę na potrzeby publicznych egzekucji. Szkoci niegdyś pluli przechodząc obok tego miejsca, żeby odpędzić od siebie zło. Obecnie plują na szczęście. Szkoda tylko, że często gumami do żucia.

9. Katedra St. Giles

Zaraz obok plugawionego serca stoi jedna z najważniejszych średniowiecznych katedr w Szkocji, nazywana często Szkockim Opactwem Westminster. Święty Giles to patron trędowatych. Wnętrze zachwyca przepięknymi witrażami w wiktoriańskich oknach. Ilość rzeźb, misternych detali memoriałów można podziwiać godzinami. Warto wejść nawet na chwilę, żeby poczuć potęgę budynku.

10. Mary King’s Close

Niemal naprzeciwko kościoła St. Giles przy Królewskiej Mili, znajduje się close, zasługujący na szczególną uwagę.

W średniowieczu Edynburg miał bardzo ograniczoną powierzchnię, otoczoną murami chroniącymi bezpieczeństwa mieszkańców. Przestrzeń mieszkalna stawała się niewystarczająca. Budynki wystrzeliły więc w górę. Te wzdłuż Royal Mile sięgają niekiedy nawet dziesięciu pięter.

Wkopała się również w ziemię. Pod kamienicami bogaczy toczyło się życie biedoty. Był to niemal świat równoległy. Jego mieszkańcy żyli bez okien, w piwnicach, krzątali się w podziemnych tunelach. Na powierzchnie wypełzali jedynie w celach zarobkowych, chociaż wielu pracowała w podziemiach i nie wychodziła w ogóle.

Obecnie można zwiedzić część tego siedemnastowiecznego świata. Trzeba wykupić bilet, który w cenie ma kilku przewodników, wcielających się w postacie żyjących tam niegdyś mieszkańców. Opowiedzą ich historie i przeprowadzą przez podziemny labirynt. Momentami przechodzą ciarki po plecach. Jednak poznawanie historycznego Edynburga byłoby niepełne bez spaceru po losach tych najbiedniejszych warstw społecznych.

Aktualne ceny można sprawdzić >>>TUTAJ<<<

Tak na marginesie, Szkoci wierzą, że do tej pory w Mary King’s Close straszy, a w tajemnych podziemnych komnatach spotykają się współczesne czarownice, żeby odprawiać swoje rytuały.

Teraz pozostaje już tylko zrelaksować się w pubie z muzyką na żywo. Polecamy pobliski pub Binkies Live Music Bar otwarty aż do 2 nad ranem. Jednak nie siedźcie tak długo. Kolejnego dnia czeka jeszcze bardziej intensywne intensywne zwiedzanie. Można też limuzyną w szkocką kratę 🙂