Jak rosną orzechy?
Idą święta. W otwartych na nowo galeriach handlowych po ostatnim lockdownie wybrzmiewa nieśmiertelne ‘Last Christmas’ Georga Michaela i długie kolejki po prezenty. Mi ze świętami nieodzownie kojarzą się orzechy. Orzechy to obowiązkowy składnik wigilijnej kutii. Tradycyjnie wiesza się je na choince. Na stole wigilijnym symbolizują bogactwo, mądrość i płodność, a popularny przesąd twierdzi, że ich spożywanie w ten wyjątkowy dzień chroni przed bólem zębów. Orzechy z pewnością poprawiają pamięć, koncentrację, samopoczucie. A jak rosną najbardziej znane nam orzechy? Migdały to chyba najbardziej świąteczne orzechy ze wszystkich. Są bardzo bogate w proteiny i witaminy. Kojarzą się najczęściej z marcepanem i deserami, jednak nie muszą się do tego ograniczać. Idealnie pasują do karpia! Fajne przepisy na dania z migdałami można znaleźć na przykład tutaj My najbardziej lubimy krem z brokułów z migdałami, ale marcepanem też nie pogardzimy. Migdały rosną na bardzo charakterystycznych drzewach, o dekoracyjnym wyglądzie. Gdy kwitną, mają piękne, jasnoróżowe kwiatki. Wyglądają jak kwitnące na wiosnę japońskie wiśnie. Drzewa mogą osiągnąć nawet 12 metrów wysokości. Migdały rosną w miękkich łupinkach, które pękają, gdy orzech migdała jest już dojrzały. Wtedy z kolejnej, twardej łupinki, trzeba wydobyć jadalne nasionko. Migdały można jeść prosto z drzewa, jednak zwykle suszy się je przez kilka tygodni, żeby uzyskać lepszy smak i aromat. Te z paczek w supermarkecie są już porządnie ususzone. Orzechy ziemne (arachidowe) znane nam są najbardziej ze swojej słonej wersji, podawanej w pubach jako dodatek do piwa lub przekąska na domówkach. Nie każdy wie jednak, że orzechy ziemne to też popularne fistaszki, sprzedawane w naturalnych łupinkach. Z nich robione jest słynne masło orzechowe. Używane są też w daniach obiadowych, na przykład w sztandarowym chińskim kurczaku generała Tso. Przepis można znaleźć na przykład TUTAJ. My próbowaliśmy go w USA, gdzie zrobił ogromną furorę. Orzechy ziemne (niespodzianka) naprawdę rosną w ziemi! Hoduje się je w ciepłych krajach, głównie w Chinach i Indiach. Słyną z tego, że można je uprawiać na zupełnie jałowej glebie, na której nic innego się nie przyjmie. Na powierzchni wyrastają małe krzaczki z żółtymi kwiatkami. Orzechy po wykopaniu najpierw trzeba porządnie wysuszyć na słońcu, obojętnie czy w łupinkach, czy bez. Po wysuszeniu są już gotowe do spożycia, chociaż niektórzy wolą je jeszcze uprażyć. Orzechy laskowe są znane z tego, że są przysmakiem wiewiórek. To prawda, rzeczywiście je lubimy, szczególnie w czekoladzie. Są bogatym źródłem witamin i minerałów. To z nich zrobiona jest uwielbiana przez dzieciaki Nutella. Często dodawane są do smakowej, orzechowej kawy, ale też do słynnej francuskiej suchej kiełbasy. Orzechy laskowe rosną w Azji, Ameryce, ale też w Europie. Wyrastają na niedużych, liściastych drzewkach. Po zerwaniu muszą się suszyć minimum 24 godziny. W łupinkach mogą przetrwać nawet całe miesiące i ciągle będą zdatne do spożycia. W Polsce najpopularniejsze są jednak chyba orzechy włoskie. Wcale nie pochodzą z Włoch, tylko z Wołoszczyzny, krainy na terenie Rumunii – to stamtąd sprowadzono je do Polski. Z czasem nazwę po prostu przekręcono: z wołoskich na włoskie. Bez łupinki przypominają ludzki mózg, dlatego niegdyś uważano je za skuteczny lek na bóle głowy. Coś w tym jest ponieważ nawet obecnie zalecane są po dużym wysiłku umysłowym. Zawierają kwasy tłuszczowe, które obniżają poziom cholesterolu i działają przeciwzakrzepowo. Zaledwie 3 orzechy dziennie wystarczą, żeby uzupełnić zapotrzebowanie ludzkiego organizmu na kwasy omega-3. Orzechy włoskie rosną na drzewach, które nie są specjalnie wymagające. Łatwo je wyhodować w ogrodzie. Mają zieloną skórkę, która odpada, kiedy orzechy dojrzeją. Dopiero po wysuszeniu nabierają znajomego ze sklepów kształtu i smaku. Ponoć najczęściej występują w Chinach. My je znamy z działki babci, z Elbląga. Obecnie już zebrane, suszą się w workach przy kaloryferach. Jak znalazł do świątecznych wypieków. Posiekane orzechy stanowią nieodzowny składnik wigilijnej kutii, chociaż my najlepiej lubimy je w bułgarskim chłodniku Tarator. Zajadaliśmy się nim nad Czarnym Morzem. Przepis można znaleźć na przykład tutaj Orzechy kokosowe to bardzo nietypowe orzechy. Są ogromne. Ich rozmiary mogą osiągnąć nawet wielkość piłki do siatkówki, chociaż zwykle są nieco mniejsze. Orzechy kokosowe wypełnione są wodą kokosową, oleistym kokosowym miąższem, które otacza twarda skorupa i skórka. Woda kokosowa posiada bardzo wiele wartości odżywczych, skutecznie gasi pragnienie, uzupełnia elektrolity, używana jest jako dodatek do wielu potraw w kuchni. Z oleistego miąższu robi się olej kokosowy. Z tego, co po nim zostaje, kokosowy budyń, albo znane nam dobrze wiórki – dodatek do ciast i deserów. W Azji wszędzie można natknąć się na stragany sprzedające ten orzech ‘na świeżo’, z wbitą słomką na czubku. Czy woda kokosowa jest smaczna? Kwestia gustu. Mi akurat nie smakuje, ale przyznaje, że bardzo skutecznie gasi pragnienie w tropikach. Smak można poprawić odrobiną cukru lub słodkiego syropu. Orzechy kokosowe rosną na kokosowych palmach, które osiągają nawet do 30 metrów wysokości. Na szycie sterczą długie 5 – 6 metrowe liście, pod którymi przyczepione są kokosy. Jeden orzech kokosowy potrafi ważyć nawet ponad trzy kilo, co czyni z nich bardzo niebezpieczną amunicję. Absolutnie nie wolno kłaść się w cieniu palmy, skąd taki pocisk może spać na głowę. Palmy kokosowe nazywane są ‘drzewem o tysiącu zastosowań’. Żadna część palmy się nie marnuje i znajduje pożyteczne zastosowanie. Skorupy orzecha wykorzystuje się do palenia w piecach i domowych paleniskach. Wyczyszczone służą też jako miseczki, pojemniczki, ozdoby. Z soku naciętych kwiatostanów wyrabia się wino palmowe. Natomiast z włókien kokosowych można upleść liny, zmiotki, dywany. Liście palmowe służą za cuda: można pokryć nimi dach, upleść kosze, kapelusze, torby. Z pnia palmy można wyrzeźbić meble, naczynia kuchenne, ozdoby, deski do budowy, a nawet małe kanu. W Wietnamie widzieliśmy jak wypiekają na skorupkach kokosa cegłówki. Orzechy nerkowca mają kształt nerek, co tłumaczy ich śmieszną nazwę. Są miękkie i lekko mleczne w smaku. Są pyszne. Na dodatek bardzo bogate w magnez. Ja używam ich jako przekąski, ale też jako dodatek do mojej sztandarowej azjatyckiej zupy, na którą przepis ściągnęłam stąd Zajadaliśmy się nią na tajskich wyspach. To taki ichni rosół – każdy go potrafi, jest w menu prawie każdej restauracji. Zupa jest niesamowicie prosta, niesamowicie smaczna i za każdym razem robi niesamowitą furorę wśród moich gości, a umówmy się, mistrzynią kuchni nie jestem. Orzechy nerkowca, podobnie jak orzechy laskowe czy włoskie, rosną na drzewach. Jednak zamiast twardej skorupki, wymagającej użycia orzechowego dziadka, pokryte są miękkim owocem, przypominającym jabłko. Owoc nerkowca ma kwasowy, żrący odczyn, który w kontakcie ze skórą człowieka może nawet spowodować poparzenia. Żeby dostać się do pysznego orzeszka-pestki należy najpierw owoc z drogocenną pestką zamrozić, po czym wyłuskać, najlepiej w gumowych rękawiczkach. Można też usmażyć go w głębokim tłuszczu – wtedy owoc traci swoje żrące właściwości i łatwo odchodzi od pestki, czyli od orzecha nerkowca. Pistacje to bogate w proteiny i witaminy orzechy. Można je jeść na surowo, jednak najczęściej praży się je i soli, wtedy ich twarde łupinki otwierają się, co ułatwia konsumpcję. Uwielbiamy jako przekąskę, jednak najbardziej będą się nam kojarzyły z indyjskim deserem kulfi. Przepis można znaleźć na przykład tutaj W Indiach deser dostępny jest praktycznie na każdym kroku. Smakuje prawie jak normalne lody, jednak ‘prawie’ robi ogromną różnice. Kulfi są wyjątkowe. Pistacjowe orzeszki rosną w kiściach, jak winogrona, na kilkumetrowych drzewach liściastych przypominających migdałowiec lub orzechowiec włoski. Pistacje są lekko zielonkawe, natomiast ich skorupka zmienia się od czerwonawej po żółtawą. Orzechy makadamia to najbardziej ekskluzywne, najdroższe orzechy na świecie. Kilogram kosztuje od 120 PLN wzwyż. Zawierają najwięcej nienasyconych tłuszczów ze wszystkich orzechów, a to pozwala im być najlepszym naturalnym lekiem na podwyższony cholesterol. Mają ich więcej niż oliwa z oliwek. Pojawiły się kilkadziesiąt tysięcy lat temu w Australii, a odkryli je Aborygeni, rdzenni mieszkańcy kontynentu. Nazwę zawdzięczają natomiast Johnowi MacAdamowi, naukowcowi z dziedziny chemii i medycyny. Orzechy makadamia mają najtwardszą skorupkę ze wszystkich orzechów. Dla tych orzechów został zaprojektowany specjalny orzechowy dziadek. Oprócz ludzi potrafi je rozłupać jedynie hiacyntowa papuga ara. Orzechy makadamia rosną na kilkumetrowych drzewach, głównie w ciepłym klimacie. Nie powinno się ich zrywać. Gdy dojrzeją same spadają na ziemie. Powinny być wyłuskane w ciągu 24 godzin, inaczej zgniją. Drzewo makadamia dla reszty świata odkrył botanik Allan Cunningham w 1828 roku, w trakcie swojej podróży po Australii. Orzechy pinii są małe, podłużne, jasnego koloru. Smakują słodko-kwaśno-maślanie. Zjada się je zwykle dopiero po wysuszeniu i uprażeniu, chociaż można też prosto po zerwaniu. Są bogate w witaminy i minerały. Jedna garść orzechów pinii wystarczy organizmowi na uzupełnienie dziennego zapotrzebowania na białko, magnez, witaminy E, B, C, kobalt, miedź, mangan. Na tle innych orzechów wyróżniają się dużą zawartością cynku, co ma wpływ na płodność, więc uważane są za afrodyzjak. Są idealne jako dodatek do sałatek. Najprostsza sałatka na świecie: gotowy miks ulubionych sałat, koktajlowe pomidorki, garść pinii i sos winegret. Seb dodaje jeszcze oliwki, ja czasem ulubiony ser. W każdej wersji jest pyszna i zrobiona w 3 minuty. A jaka zdrowa! Są też nieodzownym składnikiem popularnego włoskiego sosu pesto. Orzechy piniowe rosną na iglastych sosnach osiągających nawet 30 metrów wysokości. Często sadzone są jako drzewa ozdobne w parkach i ogrodach. Drzewa wyglądają trochę jak parasol. Mają też szyszki – idealne na świąteczne dekoracje. Niestety pinie ciężko wyhodować w polskim klimacie. Rosną głównie w klimacie śródziemnomorskim, północna Azja ma też swoją odmianę. Spróbujcie tego, chińskiego przepisu: 松仁玉米 (sōng rén yù mǐ) 300 gram kukurydzy 80 gram orzechów pinii 50 gram selera naciowego 80 gram pora Sól, cukier do smaku. Wymieszać, podsmażyć na oleju (najlepiej piniowym) i gotowe. Niby nic, a z ryżem lub makaronem ryżowym smakuje znakomicie. Tutaj. Czy kasztany to orzechy? No chyba tak, bo co innego. Przecież nie owoce, kwiaty czy warzywa. Pierwszy raz jedliśmy je w Anglii, na świątecznym kiermaszu, prosto z wrzącego gara. Smakowały? Nieszczególnie, ale przecież musieliśmy spróbować. Drugi raz spróbowaliśmy na sopockim Monciaku, na letnim kiermaszu śniadaniowym. Też średnio. Ale najlepsze są ponoć przecież na placu Pigalle w Paryżu i, jak twierdzi Zuzanna, smakują najlepiej jesienią. Do sprawdzenia. Jesienią w Paryżu jeszcze nie byliśmy. Póki co wiemy tyle, że są jadalne, i coraz częściej można je kupić w lokalnych supermarketach. Można w nich znaleźć dużo witamin, nawet witaminę C, z którą się w ogóle nie kojarzą. Są bogatym źródłem potasu – idealne więc dla sportowców lub po większych, niecodziennych wysiłkach. Jadalne kasztany rosną głównie w Chinach, USA, Południowej Ameryce i Korei. Rosną tak jak te nasze, niejadalne, na drzewach. Zaleca się przechować je kilka dni po zerwaniu w zamrażarce, żeby nabrały odrobinę słodkości. Można je wtedy zjeść nawet surowe. Jednak po co, skoro lepiej smakują ugotowane, usmażone czy zgrillowane. Jako bonus na 11 miejscu mam kakao – bo właściwie co to jest kakao? Nie pasuje ani do owoców, ani do przypraw, tym bardziej do warzyw. A bardzo zdziwiliśmy się jak rośnie. Kakao pochodzi z Ameryki. Było niezwykle cenione przez Majów i Azteków, którzy zaczęli tradycję picia gorzkiego, pobudzającego i bardzo ekskluzywnego napoju, który nazwali czekoladą. Ekskluzywnego, ponieważ w państwie Azteków ziarna kakaowca były tak cenne, że używano ich zamiast waluty. Według różnych źródeł, niewolnik kosztował wówczas 100 ziaren, królik był w cenie… usług prostytutki, czyli 10 ziaren. Do Europy ziarno kakaowca przywiózł Krzysztof Kolumb. Nasiona kakao ukryte są w sporych owocach, rosnących ogromnych drzewach, głównie w Ameryce Południowej i Afryce. Nam pokazano je po raz pierwszy na indonezyjskim Bali. Tam sobie rosło w ogródku. Gotowi na święta? Zaopatrzeni w orzechy? My mamy całą miskę włoskich. 1. Migdały
Jak rosną migdały?
2. Orzechy ziemne
Jak rosną orzechy ziemne?
3. Orzechy Laskowe
Jak rosną orzechy laskowe?
4. Orzechy Włoskie
Jak rosną orzechy włoskie?
5. Orzechy kokosowe
Jak rosną orzechy kokosowe?
6. Orzechy nerkowca
Jak rosną orzechy nerkowca?
7. Orzechy pistacjowe
Jak rosną pistacje?
8. Orzechy Makadamia
Jak rosną orzechy makadamia?
9. Orzechy Pinii
Jak rosną orzechy pinii?
10. Jadalne kasztany
Jak rosną jadalne kasztany?
Kakao
Przeczytajcie też
