Jak rosną egzotyczne owoce?

Zastanawialiście się kiedyś jak rosną znane dobrze z supermarketu egzotyczne owoce, warzywa, przyprawy, orzechy? Czy rosną na krzakach, pnączach, drzewach, jakie mają liście, jak kwitną? Rozpoznalibyście je w naturalnych warunkach? Warto sprawdzić swoją wiedzę, żeby nie odpowiadać na podobne pytania, tak jak zapytana córka naszego przyjaciela:

– Skąd się bierze mleko?

– Z kartonu.

– Ale kto daje mleko?

– Pani w sklepie.

O żywej krowie miejskie dziecko pojęcie miało blade. Coś widziało w kreskówkach, jednak z mlekiem nie skojarzyło zupełnie.

Wpadliśmy więc na pomysł, żeby podzielić się wiedzą, jak co rośnie. Wiedzą, którą udało się nam zgromadzić podróżując, bo przecież nie wszystko rośnie w naszym klimacie. Sprawdźcie się najpierw w temacie jak rosną egzotyczne owoce. W kolejnych odcinkach będą warzywa, przyprawy, orzechy. Podczas naszych podróży odwiedziliśmy wiele plantacji, pól, przydomowych ogródków. Najciekawiej było chyba na tych z przyprawami – tam nie potrafiliśmy rozpoznać prawie nic, ale w owocowo-warzywnych też nudno nie było. Zawsze było dużo śmiechu przy zgadywaniu. Największy ubaw z naszej ignorancji mieli oczywiście lokalesi.

 

 

1. Pomarańcze

Pomarańcze to owoce cytrusowe uprawiane w ponad 100 krajach świata. Drugie 100 je importuje. Rosną w klimacie tropikalnym i gorącym. Najwcześniej odnotowano wzmiankę o nich w Chińskich Kronikach i to stamtąd najprawdopodobniej pochodzą.

 

 

Sok z pomarańczy to najpopularniejszy sok owocowy na świecie, a pomarańczami pachnie pół świata. Ich smak zna obecnie każdy, jednak w Polsce nie zawsze tak było. Były czasy, że pomarańcze jadło się tylko w wigilię Bożego Narodzenia. Zanim trafiły z transportu do końcowego klienta, najpierw były przebierane przez marynarzy, ich krewnych i znajomych. Potem przez kierowców tirów, ich rodziny i znajomych. Lepsze jechały do dewizowych restauracji i hoteli, do partyjnych notabli i ich znajomych. Dopiero na końcu, to co zostało, jechało do hurtowni i sklepów. Zwykły klient do gry dopuszczany był na samym końcu, po sklepowym personelu, i to jeszcze po wystaniu swojego w kolejce.

 

Jak rosną pomarańcze?

Pomarańcze rosną pojedynczo, na drzewach liściastych, sięgających kilku metrów. Takie nasze jabłonki.

 

 

Między zielonymi liśćmi kwitną małe białe kwiatki. Ich aromat stosuje się w perfumach, olejkach, preparatach do pielęgnacji skóry, ponieważ posiadają właściwości bakteriobójcze, regenerujące, wygładzają skórę.

 

 

W podobny sposób rosną pozostałe znane nam dobrze cytrusy, takie jak mandarynki, grejpfruty, cytryny. Zapachu cytrusowych skórek nienawidzą koty. Warto powiesić pomarańcze na dole choinki, żeby uchronić ją od ataków domowych pupili.

 

2. Arbuzy

Arbuzy wywodzą się z Afryki, jednak obecnie rozprzestrzeniły się na inne kontynenty. Mają słodki, czerwony, pomarańczowy, żółty lub biały, bardzo soczysty miąższ. Wyhodowano już nawet arbuzy bez pestek, które najbardziej w arbuzach irytują. Spożywanie arbuzów bardzo korzystnie działa na nerki. Dla mnie to najpyszniejszy owoc na poranne smoothie. Podejrzana w jakimś filmie wersja imprezowa: dziura w arbuzie, wydrążone trochę miąższu, wlana do środka butla tekili, duże słomki wetknięte w wydrążoną dziurę i pyszna margarita gotowa. Nie próbowałam jeszcze, jednak cały czas mam w planie.

 

 

Jak rosną arbuzy?

Arbuzy wyrastają z niewysokich krzaczków, które właściwie pną się tylko nisko po ziemi. Mają małe liście i żółte kwiaty. Ze względu na swoje gabaryty, owoce arbuza od początku leżą na ziemi, nawet jak są jeszcze wielkości śliwki. Rosną bardzo szybko, podobnie do znanych nam z własnego podwórka dyń.

 

 

3. Banany

Największym producentem bananów jest Azja. Ich odmiany są zwykle mniejsze i słodsze, niż te, trafiające do Polski, które pochodzą głównie z Afryki i Ameryki Południowej. A szkoda. Te mniejsze, azjatyckie, są smaczniejsze i bardziej nadają się na małą przekąskę. Banany są bardzo syte.

 

Obrane ze skórki szybko czernieją, a ja mam często problem, żeby zjeść te duże na jeden raz. Małe dzieci tym bardziej. Niestety transport bananów jest trudny, a owoce delikatne. Transport bananów na statkach z Afryki czy Ameryki jest najtańszy i najprostszy. Chociaż płynęliśmy kiedyś z Sumatry na archipelag Mentawai w Indonezji promem wyładowanym po brzegi bananami. Panowie tak nimi rzucali podczas przeładunku, układali na ogromne kupy na pakach samochodów, że bardzo się dziwiliśmy, że coś jeszcze z nich po tych manewrach zostało… A zostało! Może te pyszne, azjatyckie też by przetrwały transport do Polski?

 

 

Jak rosną banany?

Wbrew potocznym przekonaniom, Banany wcale nie rosną na palmach. Zasadzone w ziemi kłącze, w miarę rozwoju, wypuszcza ogromne liście na mocnych łodygach, które rosnąc nachodzą na siebie na zasadzie ‘cebulki na okrętkę’. W rezultacie tworzą coś w rodzaju pnia. Tak naprawdę jest to pusty w środku kanał osłaniający rozwijające się w nim kwiatostany. Liście są potężne, potrafią osiągać nawet  kilka metrów, a cała roślina nawet 15 metrów wysokości. Liście wyrastają prawie pionowo, stąd mylne wrażenie, że bananowiec jest palmą. Banany dojrzewają w ogromnych kiściach na czubku ‘niby pnia’. W jednej kiści może być nawet kilkaset owoców, ułożonych pierścieniowo jedne nad drugimi.

 

 

4. Daktyle

Daktyle znane są w Polsce głównie w wersji suszonej. Zarówno suszone, jak i świeże, dostarczają ogromnej dawki energii, uzupełniają niedobory potasu, zapobiegają miażdżycy. Daktyle są bogate w wiele składników odżywczych, minerałów i witamin. Są bardzo słodkie i bardzo pożywne. Nazywane są z tego względu ‘chlebem życia’. Na Bliskim Wschodzie, gdzie rosną te egzotyczne owoce, mówi się, że ’tam, gdzie rosną daktyle, nie da się umrzeć z głodu’. Świeże w środku mają pestkę. Suszone są sprzedawane już wydrylowane. Zabieramy zawsze paczkę suszonych daktyli na wyczerpujące trekkingi i całodniowe wycieczki, gdzie może być trudno o posiłek. Rosną tylko na Bliskim Wschodzie i w Ameryce Północnej, więc ciężko dostać świeże w Polsce. My próbowaliśmy świeżych daktyli  tylko raz w USA i… wolimy suszone.

 

Jak rosną daktyle?

Daktyle rosną na ogromnych palmach daktylowych, osiągających nawet 40 metrów wysokości. Daktylowe liście mierzą do 5 metrów długości. To najstarsze znane drzewo owocowe na świecie. Same owoce zwisają spod liści palmy w nawet kilkudziesięciu ogromnych kiściach, z których każda składa się z około 30 owoców. Natomiast jeden daktyl potrafi sięgać nawet 7 centymetrów długości. Daktylowce to prawdziwe giganty wśród palm.

 

 

5. Ananasy

Ananasy wywodzą się z Ameryki Południowej, jednak w Azji też można je spotkać na porządku dziennym, hodowane lokalnie. To jeden z tych owoców, które po transporcie do Polski nigdy nie dorównają smakiem i słodyczą tym, kupowanym w miejscach gdzie rosną.  Ananasy się świetnie sprawdzą w dietach odchudzających. Mają bardzo mało kalorii, przy czym są bardzo sycące. Usuwają wodę z organizmu i wspomagają trawienie. U mnie smoothie z ananasów plasuje się na drugim miejscu, zaraz po arbuzowym.

 

 

Jak rosną ananasy?

Sposób, w jaki rosną ananasy, był dla nas największym zaskoczeniem. Dokonaliśmy tego odkrycia wdrapując się Szlakiem Pielgrzymów Buddyjskich na Złotą Skałę w Birmie. Zwrócił naszą uwagę ananas samotnie stojący w trawie, ustawiony w rozecie podłużnych liści, niby trzciny. Jako, że był jeszcze zielony, wydedukowaliśmy (błędnie), że ktoś go postawił na słońcu, żeby dojrzał. Nieco dalej, spotkaliśmy trzy takie ananasy. To już było dziwne. Po chwili kolejne, już właściwie całe poletko. Gdy podeszliśmy obadać sytuację z bliska, okazało się, że ananasy przytwierdzone są do krótkiej, grubej łodygi, podobnej do cokołu, z którego także wyrasta rozeta ostro zakończonych tych niby trzcinowych liści. W ten sposób dowiedzieliśmy się jak rosną ananasy.

 

 

6. Kiwi

Kiwi przybyło z Chin i ciągle jest tam uprawiane, chociaż obecnie słynie z niego bardziej Nowa Zelandia, gdzie kiwi zrobiło niesamowitą furorę. Pod nieciekawą, brązową skórką owocu kryje się pyszny, zielony, słodko-kwaskowaty miąższ. Stanowi bardzo dobre źródło witaminy C, kilkukrotnie lepsze niż pomarańcze.

 

Jak rośnie kiwi?

Kiwi jest pnączem, którego łodyga jest zbyt wiotka, żeby utrzymać owoce na cienkich gałązkach, trochę jak w przypadku kiści winogron. Potrzebuje podpórki. Owoce okrywają duże, okrągławe liście o długości nawet 20 cm, co wygląda lekko dziwacznie w zestawieniu z  małymi owocami kiwi.

 

 

7. Chlebowiec

Czy chlebowiec (jakcfruit) jest smaczny? Hmmm, jeżeli lubicie Duriana, to może smakować. Nie śmierdzi tak jak durian, bardziej przypomina owoc niż, jak w przypadku Duriana, krzyżówkę mięsa ze starym serem i śmierdzącymi skarpetami. W smaku ma coś z ananasa i mango. Usmażony w potrawce smakuje jednak o niebo lepiej niż na surowo – prawie jak mięso, więc warto wykorzystać go w wegetariańskich potrawkach jednogarnkowych. Nie ma na chlebowce jeszcze zbyt wielkiego popytu w Polsce, więc ciężko je dostać. W lepszych supermarketach bywają do dostania w puszkach. Spróbować trzeba.

 

 

Jak rośnie chlebowiec?

Chlebowiec to największy na świecie owoc, który rośnie na drzewie. Widzieliśmy jeszcze młodziutkie drzewko w Wietnamie, owoc na nim był większy od mojej głowy. Aż dziw, że utrzymała go chudziutka łodyżka.

 

 

Chlebowce ostatecznie wyrastają jednak na całkiem spore i mocne liściaste drzewa.

 

8. Mango

Owoce mango mają postać dużych, podłużnych pestkowców, gdzie nasiono (pestka) zajmuje nawet do 50% objętości owocu. Mi osobiście smakuje średnio, jakoś tłusto i ma włoskowatą konsystencje, jednak ma zagorzałych fanów wśród rodziny. Owoc posiada całą gamę witamin i minerałów. Obniża ciśnienie krwi, wspomaga trawienie, poprawia wzrok. Z pewnością jest bardzo syty. Azjaci jedzą mango właściwie codziennie. Największą popularnością cieszy się w Indiach, gdzie mango lassi (owoc zmiksowany z jogurtem i orientalnymi przyprawami) jest porównywalny do popularności jajecznicy na śniadanie w Europie. Seb uwielbia i nie przepuści żadnej okazji, jeżeli mango lassi jest serwowane.

 

 

Jak rośnie mango?

Mango rosną na sporych drzewach liściastych w strefie klimatu zwrotnikowego i podzwrotnikowego, głównie w Indiach, na Filipinach, w Malezji i Chinach. Są dosyć wyjątkowe w wyglądzie, ponieważ duże przecież owoce zwisają dość nisko na długich 'ogonkach’, a raczej cienkich, bezlistnych gałązkach. Niektórym mogą przypominać bombki zawieszone na drzewach.

 

 

9. Smoczy owoc

Smoczy owoc (pitaja) to przepiękny owoc, który często wykorzystuje się do ozdoby potraw i kolorowych drinków. Pod dość grubą skórką kryje się piękny amarantowy albo biały miąższ w kropeczki czarnych pestek. Można wyjąć miąższ, a ciekawą skórkę wykorzystać jako miseczki na, na  przykład, owocową sałatkę lub przekąskę. W smaku porównywany jest do kiwi. Nie jest zbyt słodki, za to zdrowy, więc warto dodać do słodkich koktajli, żeby przełamać smak. Smoothie z dodatkiem pitai to mój numer trzy.

 

 

Jak rośnie smoczy owoc?

Smoczy owoc rośnie na niedużych kaktusowych krzaczkach, przypominających nieco przerośniętą agawę. Pochodzi z Ameryki Środkowej, ale uprawiany jest także w Azji.

 

 

10. Papaja

 

Papaja to bardzo słodki i spory owoc, w smaku podobny do melonów. Jest żółta, w kształcie przypominająca gruszkę, jednak trochę lub nawet dużo większa. Do kupienia niemal w każdym supermarkecie. Ma twardą, niejadalną skórkę, pyszny miąższ i jadalne, aczkolwiek mało smaczne pestki w środku. Przypisuje się im jednak wiele prozdrowotnych właściwości, między innymi działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwzakaźne. Dlatego warto się zastanowić, zanim wrzuci się je prosto do kosza.

 

 

Jak rośnie papaja?

Papaja rośnie na bardzo oryginalnych ’drzewach-palmach’ (w cudzysłowie, ponieważ nie jest to ani jedno, ani drugie). Mają wysoki, goły pień, z którego na czubku wyrastają gigantyczne liście ’pietruszki’, pod którymi chowają się kiście owoców. Osiąga wysokość nawet do trzech metrów. Egzotyczne owoce papai rosną jedynie w tropikach.

 

 

Na ile pytań  ’jak rośnie…’  znaliście prawidłową odpowiedź? Na tyle prawidłową, że nawet, gdy jeszcze nie będzie w pełni wykształconych owoców na roślinie, odgadniecie, co na niej urośnie? 80% poprawnych odpowiedzi daje tytuł eksperta. Polecamy odwiedziny na plantacji owoców, szczególnie tych, które oferują usługi lokalnego przewodnika. Przewodnik opowie o owocach, pokaże jak rosną, jak są wykorzystywane, jak długo trzeba czekać, aż dojrzeją, a na końcu poczęstuje egzotycznymi owocami prosto z krzaczka.

Póki co można poszukać książek takich, jak na przykład TA i posadzić sobie jakiegoś cytrusa czy palmę na balkonie lub w kuchni.

 

Przeczytajcie też:

Egzotyczne owoce

Egzotyczne napoje