Wiara w Birmie jest najistotniejszym elementem egzystencji. Większość społeczeństwa żyje w ubóstwie. Wiara w siły wyższe oraz praktykowane rytuały pomagają Birmańczykom przetrwać kolejny dzień, wierzyć, że kiedyś będzie lepiej. 90% ludności praktykuje buddyzm Theravada. Wprowadził go król Anawrahta, który rządził Birmą w latach 1044 – 1077. Pierwotnie był królem Baganu, jednak udało mu się zjednoczyć wszystkie królestwa w dolinie rzeki Irawadi w jedno birmańskie imperium, stąd nazywany jest często ojcem birmańskiego narodu.

 

 

Początki buddyzmu w Birmie

Do XI wieku w Birmie wierzono przede wszystkim w alchemię, astrologicznych bogów i Naty (więcej o Natach można przeczytać  >>>>TUTAJ<<<< . Anawrahta silną ręką i dyscypliną wprowadził zupełnie nową religię i nauki. Odtąd jedynym słusznym wyznaniem stał się buddyzm Theravada.

Wszystkie posążki i wizerunki astrologicznych bogów planet, hinduskich bożków zostały zabrane z miejsc kultu i przewiezione do świątyni Wisznu, która odtąd nazywana jest ‘Więzieniem Bogów’. Lokalne kulty Natów zostały zakazane, a spirytualne medium przegonione z Nacich świątyń. Stali się wędrownymi aktorami, tancerzami i muzykami. Tylko to potrafili.

Najbardziej opierali się mnisi Ari, którzy mieli ogromny wpływ na lokalne społeczności i nie kwapili się, by go utracić. Radykalny król próbował represji. Wielu mnichów siłą wcielił do armii, innych przesiedlił i rozdzielił od swoich społeczności.

Jednak wyplenienie z dnia na dzień wierzeń, w których Birmańczycy zostali wychowani, które przekazali im przodkowie, było po prostu niemożliwe. Król Anawrahta zdał sobie sprawę, że musi się dopasować. 

Postanowił wszystkim birmańskim kultom nadać sztuczną jedność pod patronatem cieszących się społecznym zaufaniem mnichów Ari. Wyszkolono ich w naukach spisanych w buddyjskich skryptach, jednocześnie pozwolono przewodzić Nacimi ceremoniami. Przymknięto oko na rytuał składania ofiar ze zwierząt, chociaż pozostawał w sprzeczności z buddyjską zasadą poszanowaniem każdego istnienia. Z Natów uczyniono wyznawców Buddy. Ich figurki ustawiono w królewskiej pagodzie w Baganie, tyle że do peletonu 36 uznanych Natów dodano 37, Nata zwierzchnika, Sakrę, strażnika buddyjskich zasad. Dodatkowo niektóre Naty zostały zastąpione poległymi w wojnach bohaterami. Wybrano tych, których czcili także buddyści, jako bohaterów walczących o wspólne dobro, wspólne królestwo, wspólną religię. 

 

 

Alchemicy odstąpili od koncepcji wiecznej młodości na rzecz buddyjskiej filozofii, że wszystko przemija i odtąd warzyli mikstury jedynie na doczesne wcielenie. Astrolodzy utożsamili dziewięciu bogów planet z ośmioma uczniami Buddy i nim samym. 

 

Ceremonia Dziewięciu Bogów czyli buddyjsko-astrologiczne małżeństwo.

Ceremonię Dziewięciu Bogów odprawia się po dziś dzień, gdy ktoś poważnie zachoruje. Jej intencją jest ozdrowienie chorego. Źródło upatruje się w następującej przypowieści. 

Brahman, jego żona i mały synek pozdrowili mijającego ich mnicha, który w odpowiedzi życzył długiego życia rodzicom, jednak nie odpowiedział na pozdrowienie ich synkowi. Zaniepokojony ojciec zapytał mnicha, dlaczego nie pozdrowił syna takimi samymi życzeniami. Wyraźnie zmieszany mnich niechętnie odpowiedział, że widzi w aurze chłopca, iż pozostało mu zaledwie siedem dni życia. Zrozpaczeni rodzice zapytali, czy można jakoś odmienić los. Mnich poradził im udać się do Wielkiego Nauczyciela, mnicha Gotama, co też natychmiast uczynili. Wielki Nauczyciel orzekł, że los da się odmienić, jeżeli wybudują przed swoim domem świątynie, w której ustawią w kręgu 16 siedzisk, gdzie buddyjscy mnisi będą mogli przez 7 dni bez przerwy recytować buddyjskie skrypty. Ojciec natychmiast zabrał się do pracy. W jeden dzień zbudował świątynie. Wtedy pojawili się uczniowie mnicha Gotama i przez 7 dni i 7 nocy bez przerwy recytowali święte księgi. Wszystkiemu przyglądał się ogr Avaruddhaka, któremu obiecano małego chłopca w darze i po 7 dniach miał go zabrać ze sobą w zaświaty. Jednak siódmego dnia wraz z Wielkim Nauczycielem w świątyni pojawiły się bóstwa z całego świata, żeby razem odprawić modły. Przytłoczony ich mocą ogr musiał odejść bez obiecanego mu daru. Ósmego dnia o świcie Wielki Nauczyciel pozdrowił chłopca, życząc mu długiego życia. Ojciec zapytał mnicha, ile lat będzie teraz żył jego syn. W odpowiedzi usłyszał, że 120. Nadano wtedy chłopcu nowe imię, Ayuvaddhana, ‘chłopiec, którego lata urosły’. 

 

 

Przebieg ceremonii Dziewięciu Bogów. 

Na ceremonię Dziewięciu Bogów zaprasza się rodzinę, przyjaciół, a na wsiach nawet wszystkich mieszkańców. Do domu chorego najpierw przychodzi mistrz ceremonii, czyli Saya. Ceremonia rozpoczyna się dopiero wieczorem, jednak Saya pracuje od samego rana. Cały dzień buduje miniaturowy monastyr z łodyg bananowca, który ozdabia papierowymi parasolkami i modlitewnymi flagami. W większych miastach gotowe monastyry są dostępne w świątyniach, jednak na wioskach potrzebujący muszą sobie radzić samemu. 

Ceremonia rozpoczyna się po zmroku. W pierwszym kroku mistrz ceremonii rozmieszcza niezbędne przybory w zbudowanym monastyrze. Na środku umieszcza figurkę Buddy Siddharta Gautama. W kardynalnych punktach monastyru ustawia jego ośmiu uczniów, zwróconych twarzą w kierunku Buddy. 

W północno-wschodnim kącie umieszcza Rahula, syna Buddy. 

Przy południowej ścianie miejsce zajmuje Sariputta, przewodniczący wszystkich uczniów Buddy, ponoć dorównywał mu swoją mądrością, stąd jego szczególna pozycja. 

Przy północnej ścianie stawia figurkę Moggallana, wiceprzewodniczącego uczniów Buddy. Urodził się w luksusie, który porzucił, żeby podążać za swoim guru. Słynął z nadnaturalnych mocy i umiejętności przemieszczania się między światami. 

W północno-zachodnim kącie staje Gavampati, który uratował śpiących nad brzegiem mnichów przed utonięciem, zatrzymując swoją nadprzyrodzoną mocą nadchodzącą ogromną falę. 

W południowo-wschodnim kącie staje figurka ucznia Revata, patrona alchemików, pustelników, magików i guru leśnych mnichów. Legenda głosi, że schwytany przez pomyłkę, jako leśny bandyta, doprowadzony przed oblicze króla, wygłosił przepiękne kazanie unosząc się metr nad ziemią w pozycji medytacyjnej, po czym z jego ciała wydobył się święty ogień i skremował jego ziemską postać. 

W południowo-zachodnim kącie mistrz ceremonii ustawia figurkę Upali, fryzjera Buddy pochodzącego z kasty niewolników, który służąc Buddzie stał się mistrzem medytacji. 

Przy wschodniej ścianie umieszcza figurkę Kodanna, głównego astrologa królestwa ojca Buddy. To on przepowiedział oświeconą przyszłość Buddy Siddharta Gautama. Był jednym z pięciu pustelników, dla których Budda wygłosił swoje pierwsze kazanie. 

Przy zachodniej ścianie mistrz ceremonii stawia Ananda, kuzyna Buddy. Z nim Budda się wychował, z nim opuścił królewski pałac w poszukiwaniu prawdy. To jego pierwszy i najwierniejszy uczeń.

 

 

Po ustawieniu w miniaturce monastyru figurek Buddy i jego uczniów, mistrz ceremonii ustawia obok postacie astrologicznych bogów planet. 

Birmańska astrologia wyróżnia siedem planet, których nazwy wywodzą się z astrologii hinduskiej. To Słońce, Księżyc, Mars, Jupiter, Merkury, Wenus i Saturn. Dodatkowo Birmańczycy uznają dwie planety, Rahu i Kate, wywodzące się z astrologii birmańskiej, w której Kate zyskuje rolę królowej wszystkich pozostałych planet. Dlatego zostaje stawiana za plecami figurki Buddy. 

 

 

Za plecami Rahula staje figurka Słońca, za Kodanna księżyca, za Revata Marsa, za Sariputta Merkurego, za Anandą Jupiter, za Moggallanna Wenus, za Gavampati Saturna. 

Astrologowie dowodzą, że każda planeta ma władzę nad konkretnym dniem tygodnia, a nazwy ich pochodzą od imion bogów. Każdy dzień przeznaczony jest na inne cele: ciężką pracę, zabawę, refleksje. 

Poniedziałek. Dzień Księżyca (Monday/Montag/Moon).

To dzień, kiedy księżycowa bogini Luna sprawia, że ludzie są rozkojarzeni i kapryśni. Lepiej odpuścić sobie pracę i spędzić czas z rodziną. To nie jest też dobry dzień na podejmowanie ważnych decyzji. Najlepiej oddać się medytacji i posłuchać podszeptów intuicji.

Wtorek. Dzień Marsa (Marci/Martes).

To dzień na podjęcie największych wyzwań. Sprzyja pracom fizycznym, wysiłkowi, ale też zatargom. Ludzie bywają nerwowi, więc łatwo można wplątać się w niepotrzebne awantury. Najlepiej ubrać się tego dnia na czerwono. 

Środa do godziny 18stej to dzień Merkurego (Mercredi/Miercoles), po 18stej do północy to dzień Rahu.

W obydwóch częściach dnia los sprzyja biznesowi, komunikacji, zakupom, nauce. Jest to najlepszy dzień na szukanie pracy lub negocjacje. Najlepiej ubrać się na niebiesko. 

Czwartek. Dzień Jupitera/Jowisza (Jeudi/Jueves).

Warto nieco zwolnić tempo, jednak trzeba wykorzystać energię płynącą z tego dnia. To dzień wielkiego szczęścia. Dzień, w którym możemy liczyć na podwyżki pensji, lepsze plony, dobre inwestycje. Tego dnia warto ubierać się na fioletowo. 

Piątek. Dzień dedykowany bogini Fre (Friday/Reitag)  oraz jej odpowiedniczce Wenus.

To pora na randki i zabawę. Niezbyt przychylny pracy. Sprzyja pogaduszkom, flirtom i obibokom, przecież za chwilę już weekend. Tego dnia warto przyodziać się w róże. 

Sobota. Dzień Saturna (Saturday)

Czas na porządki. Nie tylko domowe. Warto umyć samochód. Warto wyjaśnić też nieporozumienia i długotrwałe kłótnie. Saturn sprzyja rozwiązywaniu problemów, pomaga pokonać przeszkody. Kolorem Saturna jest czerń. 

Niedziela. Dzień Słońca (Sunday/Sonntag).

Tego dnia należy oddać się swojej pasji. To dzień uśmiechu i samozadowolenia. Warto poświęcić się przyjemnościom i ubrać się w żółć i złoto. 

 

 

W ostatnim etapie przygotowań do ceremonii Saya rozstawia ostatni zestaw figurek, mianowicie figurki hinduskich bogów.

Thurathati, małżonkę Brahmy. Sandi, małżonkę Sziwy. Paramay-thwa, czyli wcielenie samego Sziwy. Maha-Peinne, odpowiednika Ganeszy. Peikthano, czyli wcielenie Wisznu. 

Wcielenie Sziwy zajmuje centralną pozycję, naprzeciwko figurki Buddy. Pozostali bogowie rozmieszczane są w rzędzie po jego prawej i lewej stronie. 

 

Początek Ceremonii

Na czubku okolicznościowego monastyru mistrz ceremonii umieszcza dziewięć miniaturowych flag modlitewnych, dziewięć papierowych złotych parasolek i dziewięć serpentyn. Największe zawieszane są nad figurką Buddy. Mniejsze osiem nad uczniami i bóstwami. Przed figurkami stawia miniaturowe wazoniki z trzema różnymi gatunkami kwiatów oraz dziewięć miniaturowych buddyjskich żebraczych mis i dziewięć małych talerzyków – na tym etapie ceremonii jeszcze pustych. Przed każdą figurką Saya zapala świeczkę. Następnie recytuje fragmenty Buddyjskich manuskryptów. 

Wieczorem zaczynają schodzić się goście. Klękają i składają hołd wszystkim obecnym w miniaturze monastyru mnichom, bogom i bożkom. Gospodarze częstują gości słodkimi przekąskami i herbatą. To dobra okazja do pogaduszek. Przyjęcie trwa mniej więcej do 21. Potem domownicy rozchodzą się do swoich sypiali. Mistrz ceremonii zostaje w pokoju z miniaturą monastyru, ciągle recytując części manuskryptów. Dopiero o północy kładzie się spać w tym samym pokoju. 

Około godzinę przed świtem wstają domownicy i przygotowują ofiary dla mnichów i bogów. Są to zwykle trzy rodzaje owoców, najczęściej banany, orzechy kokosowe, śliwki. Ofiarują też trzy rodzaje dżemu. Dodatkowo obowiązkowo należy ugotować ryż, koniecznie w nowym garnku, który nigdy wcześniej nie był używany. O świcie napełniane są almy, czyli buddyjskie żebracze misy, oraz talerzyki przeznaczone dla bogów planet. Mistrz ceremonii ciągle skanduje święte pisma i modlitwy, prosząc tym samym o przyjęcie ofiar. Każdy bóg wymaga osobnej formuły. Ważna jest także kolejność: niedziela, poniedziałek, wtorek, środa, sobota, czwartek, Rahu, piątek, Kate. 

Następnie mistrz recytuje formułki egzorcyzmów. Formułki takie same, jednak w innej kolejności: niedziela, wtorek, sobota, Rahu, poniedziałek, środa, czwartek, piątek, Kate. 

Birmański buddyzm nie uwolnił się też od hinduizmu. W mitologii hinduskiej bogowie mają swoje rumaki. Buddy, związane astrologicznie z każdym dniem tygodnia, także posiadają swoje. 

Poniedziałkowy budda jeździ na tygrysie. Wtorkowy dosiada lwa. Środowy jeździ na słoniu z kłami. Środowy popołudniowy, ten którego patronem jest Rahu, jeździ na słoniu bez kłów, to zwierzę ma według wierzeń największa władzę. Czwartkowy budda siedzi na szczurze. Piątkowy na lisie. Sobotni dosiada Naga, wężokształtne wodne bóstwo. Niedzielny budda posiadł Garudę, hinduskiego mitycznego ptaka o ciele człowieka. Król wszystkich planet, Kate, dosiada zwierzęcia Pięciu Piękności, mitycznego stwora z porożem jelenia, kłami i trąbą słonia, grzywą lwa, ciałem węża i ogonem ryby. 

 

 

Birmański buddyzm jest jak fascynująca opowieść fantasy. Warto się w nim zagłębić i poznać znaczenie wszystkich niesamowitych figurek umieszczonych w świątyniach. Dzięki ich historiom Birma jest krajem magicznym. Najmagiczniejszym, jaki do tej pory odwiedziliśmy.

Więcej o Birmie pisaliśmy już tutaj:

Kraina najcudowniejszych ludzi na świecie

Kim są birmańskie Naty