Islam to chyba jedyna religia na całym świecie, która pości, świętuje, modli się i bawi jednocześnie. I to przez okrągły miesiąc nazywany ramadan. Wszystko jest wtedy postawione na głowie. W dzień pustoszeją ulice, po zmroku zaczynają się biesiady. Restauracje otwarte są nawet 24h na dobę. Niemniej jednak nie oznacza to wcale, że ustaje obowiązek normalnej pracy – w tej kwestii zmienia się niewiele, aczkolwiek sama praca również przebiega nieco inaczej. Oto jak wygląda najświętszy miesiąc w roku muzułmanina.   

 

Co to jest ramadan

Ramadan to dziewiąty miesiąc islamskiego kalendarza księżycowego. Nazywany jest często miesiącem świętym, ponieważ upamiętnia czas, w którym archanioł Dżibrila rozpoczął sukcesywne objawianie prorokowi Mahommetowi nauk muzułmańskiego boga Allaha. Objawianie świętych prawd trwało ponad dwadzieścia lat. W rezultacie, w połowie VII wieku naszej ery, powstała muzułmańska biblia, Koran.

 

 

Koran

Nazwa Koran pochodzi od arabskiego słowa ‘qur’an’, które oznacza ‘recytacje’. Formę pisemną naukom Allaha nadał dopiero (ponad dwadzieścia lat po ich przekazaniu) sekretarz proroka Mahometa, Zajda Ibn Sabita. Wcześniej nauki przekazywane były z ust do ust w klasycznym języku arabskim, który jest bardzo rytmiczny, idealny do recytacji. Muzułmanie uważają, że wierne przetłumaczenie Koranu na inne języki jest niemożliwe przy jednoczesnym zachowaniu jego pięknej, rytmicznej formy, dlatego jest to nie tylko święta księga, ale także unikatowe dzieło sztuki.  

 

 

Nauki Koranu skupiają się na czterech głównych aspektach:

1. właściwe postrzeganie kim jest Allah
2. oczekiwania Allaha wobec człowieka podczas życia ziemskiego
3. świadomość konsekwencji swoich czynów 
4. wskazówki, jak postępować wobec Boga (modlitwa), ludzi (sprawiedliwość i szczodrość), świata (korzystanie z dostępnych zasobów jedynie w dobrej wierze). 

W wielu muzułmańskich państwach Koran stawiany jest na równi z prawem. To tak zwane prawo Szariatu, które nie zezwala na rozdzielenie życia świeckiego od religijnego.

Najbardziej restrykcyjne miejsce jakie odwiedziliśmy rządzone prawami Szariatu to Aceh na indonezyjskiej Sumatrze. Można o naszej wizycie więcej przeczytać TUTAJ.

W wyemancypowanym Dubaju jest inaczej, chociaż jeszcze parę lat temu niedozwolone było na przykład wspólne mieszkanie par heteroseksualnych bez ślubu. Złośliwi sąsiedzi mogli donieść o takiej sytuacji na policje, co mogło skończyć się nawet więzieniem.  

 

 

W Dubaju można zamówić darmową wersję Koranu w języku angielskim, sponsorowaną przez Islamic Information Centre. Warunkiem jej otrzymania jest jedynie ustna deklaracja, że nie jest się muzułmaninem. Tym sposobem my nabyliśmy naszą. Czytamy.

 

 

Celebrowanie Ramadanu

Na właściwą celebracje ramadanu składa się kilka obowiązkowych elementów.  Mianowicie:

Post

Ramadan to właściwie synonim słowa siyam, czyli post. Od wschodu do zachodu słońca Muzułmanom nie wolno jeść ani pić. Zakaz obejmuje nawet łyk wody, co przy panujących upałach bywa sporym wyzwaniem. Dyspensie podlegają ludzie chorzy, starsi, dzieci, podróżujący oraz kobiety w trakcie menstruacji. 

Nie wolno też stosować żadnych używek, w tym palić papierosów. Większość mężczyzn pali tu na potęgę. Powstrzymanie się od nałogu przez cały dzień musi być dla nich katorgą, przy czym kolejną zasadą ramadanu jest powstrzymanie się od złych emocji. Solidna próba charakteru. Podczas ramadanu oczyścić należy nie tylko ciało, ale również umysł. Ramadan to szeroko pojęty czas próby i refleksji. 

 

 

Czas dla przyjaciół i rodziny

Po zmroku ramadan przybiera zgoła inny charakter. To czas, który należy spędzić wśród bliskich.

Iftar

Wieczorny, a właściwie nocny posiłek, iftar, to prawdziwa uczta, która trwa nawet do 3 nad ranem. Rozpoczyna się tradycyjnie od szklanki wody i daktyli.

 

 

Obowiązkowe jest też słodkie serowe ciastko konafa / kunafa / knafeh

 

 

Muzułmanie gromadzą się w domach przy suto nakrytych stołach, ale też piknikują w parkach, ucztują w centrach handlowych i restauracjach, które serwują w tym czasie specjalne świąteczne potrawy, a godziny otwarcia dostosowują do potrzeb gości. Jest gwarno, rodzinnie, uroczyście i radośnie.

 

 

W ruch idą kolorowe szisze (fajki wodne), uzupełniające całodzienny niedobór nikotyny tytoniem o przeróżnych smakach i zapachach.  

 

 

Suhoor

Po krótkim śnie, muzułmanie budzą się jeszcze przed świtem, żeby wspólnie zjeść poranny posiłek, suhoor, który musi ich przygotować do całodziennego postu.

 

 

Zwykle jedzą go w domu, w gronie rodziny.

 

 

Inaczej bywa w weekendy. Wtedy najczęściej wychodzą do specjalnie przygotowanych do tego celu miejsc wspólnego ucztowania na powietrzu.  To ostanie radosne chwile, przed ponownym zatopieniem się w modlitwie, refleksji, poście. 

 

 

Świętowanie

Władze miasta wychodzą naprzeciw wspólnym celebracjom ramadanu, organizując liczne festyny, koncerty, wydarzenia. Zachęcają do wspólnego celebrowania muzułmańskich tradycji i rytuałów. Ramadan to miesiąc, gdzie wspólnota nabiera większego niż zwykle znaczenia. 

 

 

Domy, restauracje, centra handlowe dekorowane są półksiężycami i gwiazdami, symbolami ramadanu. 

 

 

Ozdabiane są nim także prezenty, bombonierki, pudełka daktyli, słodycze, które sąsiedzi, przyjaciele, rodziny wymieniają między sobą w geście szacunku, przyjaźni i szczodrości.

 

 

Religia i wiara

Ramadan to także czas umacniania się w we wierze. Muzułmanie modlą się, recytują fragmenty Koranu, 1/30stą każdego dnia świętego miesiąca. Niektórzy wybierają ten czas na pielgrzymkę do Mekki w Arabii Saudyjskiej, miejsca urodzenia proroka Mahommeta.  

 

 

Ostatnie 10 dni świętego miesiąca są szczególne ważne. Wierzy się, że to właśnie w 27dmą noc ramadanu, noc przeznaczenia (Laylat Al Qadr), archanioł objawił Mohammedowi pierwsze nauki Koranu. Modlitwy składane tej nocy warte są 1000 miesięcy modlitw. 

 

 

 

Dobroczynność

Szczodrość to jeden z filarów islamu, dlatego podczas ramadanu organizowanych jest wiele akcji dobroczynnych. Niektóre instytucje wręcz nakazują swoim pracownikom wpłacenie dotacji na potrzeby najuboższych, z góry określając wymaganą, minimalną wysokość datku. Same przeznaczają na ten cel część swoich budżetów.  Tymczasem na klamce drzwi wejściowych do naszego mieszkania pojawiła się na przykład taka oto zawieszka

 

 

Podczas ramadanu nie wypada odmówić jałmużny żebrakom, natomiast wieczorami przed meczetami ustawiane są stanowiska z pożywieniem dla potrzebujących przygotowywane charytatywnie przez restauracje i lokalne społeczności.

 

 

Rząd ustalił nawet kwotę, jaką osoby pracujące muszą wpłacić na rzecz osób niepracujących. W tym roku to 25 Dirhamów. Przeczytaj TUTAJ.

Dobroczynność podczas ramadanu to nie wybór. To obowiązek każdego muzułmanina. 

 

 

Data rozpoczęcia Ramadanu

Wbrew pozorom, ustalenie daty rozpoczęcia ramadanu nie jest wcale takie proste. Można nawet pokusić się o stwierdzenie, że to całkiem skomplikowany proces. Księżyc musi znaleźć się w precyzyjnie określonej pozycji. Specjalny komitet do spraw obserwacji księżyca, urzędujący przy Sądzie Najwyższym Arabii Saudyjskiej, to ciało ogłaszające oficjalną datę rozpoczęcia ramadanu.  

Zespół astronomów obserwuje księżyc w niewielkiej wiosce, Hautat Sudair w Arabii Saudyjskiej, wybranej po 6 miesiącach skrupulatnych badań. Wioska leży w górach, około 900 metrów nad poziomem morza, z dala od cywilizacji i zanieczyszczonego smogiem powietrza.  

 

 

W tym roku (2022) przewidywana data rozpoczęcia ramadanu to 1 kwietnia, jednak obserwacje ciągle trwają, więc może jeszcze ulec zmianie. Jeżeli pozycja księżyca spełni wymogi w nocy w czwartek 31 kwietnia, ramadan rozpocznie się następnego dnia. Jeżeli nie, rozpocznie się w sobotę, 2 kwietnia. 

Cały muzułmański świat czeka na decyzje astronomów z Arabii Saudyjskiej, niemniej jednak każdy kraj powinien zweryfikować datę rozpoczęcia oraz zakończenia ramadanu na własną rękę, posługując się własnym komitetem astrologów, sędziów i doradców islamskich rządów. 

 

 

W 2015 Arabia Saudyjska pomyliła się w ustaleniu daty zakończenia ramadanu, przez co muzułmanie skończyli pościć o jeden dzień za wcześnie. Rząd wypłacił wówczas obywatelom kaffarah, czyli zadośćuczynienie, za przedwczesne przerwanie postu. 

 

Ramadan w Dubaju

W Zjednoczonych Emiratach Arabskich obowiązujące daty ramadanu ustala specjalna społeczność astronomów (Emirates Astronomical  Society). W tym roku (2022), na podstawie obecnej pozycji księżyca, ustaliła wstępnie, że święty miesiąc powinien rozpocząć się w sobotę, 2giego kwietnia. Jednak musi potwierdzić ją ostatecznie specjalna komisja do spraw położenia księżyca. Oficjalny komunikat nie został jeszcze wydany. 

 

 

To bardzo odpowiedzialna decyzja, ponieważ na jej podstawie władze Emiratów ogłaszają zmianę obowiązujących godzin pracy pracowników rządowych, urzędników, pracowników instytucji zaufania publicznego. W tej grupie znajdują się również pracownicy banków, stąd moje godziny pracy podczas ramadanu zawężają się do przedziału 9.00 – 14.30 od poniedziałku do piątku, 9.00 – 12.00 w piątki. Zajęcia dla dzieci w szkołach nie mogą przekroczyć 6ciu godzin dziennie. 

 

 

Ramadan rozpoczyna się oficjalnie o zmierzchu, po wieczornej modlitwie 29tego dnia miesiąca Sha’ban, ósmego miesiąca księżycowego kalendarza. Trwa zwykle od 29 do 30 dni. Data zakończenia ramadanu również zależy od pozycji księżyca, dlatego też pod koniec miesiąca cały proces obserwacji jest powtarzany. Ponownie zbiera się komisja astronomów, sędziów i doradców rządowych, by ogłosić oficjalnie kiedy rozpocznie się miesiąc dziesiąty, Shawwal. Ta tradycja kultywowana jest od setek lat. 

 

 

Ramadan 2022 przypada na wysoki sezon turystyczny. Restauracje mają być otwarte jak zazwyczaj, bary będą serwować alkohol. Innowiercy nie powinni jednak utrudniać muzułmanom tego czasu. W restauracji warto usiąść tak, żeby nie było nas widać z ulicy. Często sami właściciele organizują specjalne, ramadanowe baldachimy. Jeżeli ich nie ma, należy samemu zadbać o kryjówkę. Natomiast picie, jedzenie, palenie na ulicach w ciągu dnia to wyraz ignorancji i braku szacunku. 

 

 

Ramadan w pracy

Dostaliśmy w biurze kilka wytycznych od naszego europejskiego szefa: 

– spotkania organizować najlepiej między 10 a 12 

– mieć na uwadze, że ci, co zwykle dzień zaczynają od kawy i papierosa, będą w złych humorach i szybciej mogą się irytować

– zaakceptować fakt, że niemal wszyscy muzułmańscy współpracownicy będą niewyspani i często półprzytomni

– absolutnie nie popijać ani przekąszać przed kamerą

– wykorzystać ten wyjątkowy czas skróconych godzin pracy i spowolnienia jej tempa na refleksje – wzorem muzułmanów

 

 

Cóż, czeka mnie ciekawy miesiąc. Wesołego ramadanu!