Żegnaj ognisty Kogucie, witaj ziemski Psie! Czyli Chiński Nowy Rok

Chiński Nowy Rok

Nowy Rok to najważniejsze święto dla Chińczyków na całym świecie. Świętowanie zaczyna się wraz z nowym księżycem a kończy jego pełną 15 dni później. Nazywa się go czasem wiosennym festiwalem. W tym roku rozpocznie się 16 lutego a skończy 1 marca. Postanowiliśmy sprawdzić, czego się możemy tu po nim spodziewać.

Tłok w Centrach Handlowych na tydzień przed Nowym Rokiem

Przedświąteczny zakupowy szał Chińczykom nie jest obcy. Wręcz przeciwnie i to z kilku powodów. Pierwsze dwa są identyczne jak w okresie przedświątecznym w naszej kulturze czyli:

Zakup prezentów. Nowy Rok to dla Chińczyków czas na ich wymianę

Zakup żywności. Podczas obchodów Nowego Roku Chińskie rodziny zjadają więcej jedzenia niż podczas jakiegokolwiek innego święta. Ilość przygotowanych tradycyjnych dań dobrze rokuje na obfitość i bogactwo w nadchodzącym roku. Wierzą przy tym, że gotowanie podczas Nowego Roku przynosi nieszczęście, więc kulminacja zakupu produktów i przygotowania posiłków przypada właśnie na poprzedzający tydzień.

 

 

Ciekawostką jest, że większość tradycyjnych potraw, które są serwowane, jest dobierana ze względu na ich nazwy lub wygląd. Na przykład ryba (po chińsku ‘yu’) brzmi podobnie do słowa ‘obfitość’; krewetka (po kantońsku ‘ha’) brzmi podobnie do słowa ‘radość’; ostrygi po kantońsku brzmią podobnie do ‘dobry interes’. Chińczycy uważają, że szanghajskie pierożki podobne są z wyglądu do sztabek złota a szanghajski makaron przypomina srebrne łańcuszki. Często podaje się też małże ponieważ otwierają się podczas gotowania symbolizując nowe horyzonty. Nie podaje się natomiast tofu, ponieważ kolor biały oznacza śmierć, ani pociętego makaronu, którego nitki symbolizują długość życia.

Zakup świątecznych ubrań. Chińczycy wierzą, że wygląd i zachowanie w Nowy Rok rzutuje na całość rozpoczynającego się roku, więc koniecznie chcą być ubrani w nowe, wysokogatunkowe i ekskluzywne ubrania.

Tłok u Fryzjerów i nawet trzykrotnie większe stawki za usługę

Chińczycy wierzą, że mycie włosów w Nowy Rok zmywa z człowieka szczęście dlatego w wigilię Nowego Roku fryzjerzy przeżywają istne oblężenie.

Czerwone dekoracje na domach, sklepach, ulicach i w centrach handlowych

Słowo ‘Nian’, oznaczające w języku chińskim ‘rok’, jest również imieniem potwora, który kiedyś w wigilię Nowego Roku polował na ludzi, siejąc ogromne przerażenie w wioskach. Miał tak wielką paszczę, że łykał w całości po kilku na raz. Pewnego dnia stary mędrzec udał się na spotkanie z potworem i przekonał go, że mali ludzie nie są godnym żerem dla tak wielkiego monstrum i powinien polować na znacznie większe stworzenia. Potwór uwierzył pochlebstwu starca i skierował swoją paszczę ku innym bestiom zostawiając wieśniaków w spokoju. Mędrzec okazał się być bogiem, lecz zanim opuścił ziemię zdradził ludziom, że Nian boi się czerwonego koloru. Nakazał im zawieszać dekoracje z czerwonego papieru nad drzwiami i oknami domów w każdą wigilię Nowego Roku na wypadek gdyby Nian jednak wrócił.

 

 

Sklepy ociekają wiec czerwienią sprzedawanych lampionów i dekoracji. Drzwi i okna chińskich domów okalają czerwone banery ze złotymi inskrypcjami życzeń szczęśliwego Nowego Roku. Nad ulicami zawieszane są sznury czerwonych lampionów. W wigilię Nowego Roku wybuchają zewsząd czerwone fajerwerki, które mają dodatkowo odstraszyć potwora.

 

 

Tradycja świętowania zwycięstwa na Nianem jest wspólną tradycją dla wszystkich chińskich społeczności na świecie. Chociaż obecnie nie wszyscy pamiętają pochodzenie tego zwyczaju to wszyscy wywieszają czerwone dekoracje i strzelają fajerwerkami chociażby po to, by dodać świętu większego rozmachu.

Korki, tłok w środkach komunikacji, wyprzedane bilety lotnicze, kolejowe i autobusowe

Rozmaite chińskie społeczności z różnych stron Chin celebrują Nowy Rok na swój tradycyjny sposób przekazywany z pokolenia na pokolenie. Jednak wszystkich łączy wspólne przesłanie: Chiński Nowy Rok to czas okazania szacunku przodkom oraz czas jednoczenia się rodziny, dlatego w tym okresie wszyscy Chińczycy podróżują na potęgę! A mało ich nie jest.

 

 

W Wigilię Nowego Roku członkowie rodziny zbierają się na wspólnym posiłku w domu najstarszego członka rodziny. Rodziny przemierzają ogromne odległości, żeby się spotkać i zjeść najobfitszy i najważniejszy posiłek w całym roku.

Przed posiłkiem wspólnie składają ofiary bogom oraz duchom przodków. Oddaje się cześć bogom zamożności, studni, łoża, domowego ogniska oraz innym, z którymi rodzina chce pozostać w dobrych stosunkach. Ofiary, zwykle ciastka i owoce, układa się na specjalnie przygotowanym ofiarnym stole umieszczonym poza domem. Każdy z członków rodziny musi trzykrotnie wykonać ‘pai-pai’ (ukłon) trzymając w dłoniach zapalone kadzidełka, aby okazać szacunek każdemu z domowych bogów. Następnie kadzidełka umieszczane są specjalnym stojaku na ofiarnym stole a członkowie rodziny ponownie się kłaniają, prosząc o pozwolenie na wejście do domu.

Drugi ofiarny stół, nazywany też stołem przodków, jest ustawiany w domu. Nad stołem zawiesza się zdjęcia zmarłych. W Nowy Rok stół przodków ugina się od pięknie przystrojonych tortów, kwiatów i dań, które zmarli szczególnie lubili za życia. Członkowie rodzin okazują szacunek zmarłym zapalając kadzidełko i kłaniając się lub klękając przed ofiarnym stolikiem.

Dopiero po dopełnieniu tych tradycji można zacząć ucztować.

Częścią świętowania Nowego Roku jest też Qingming, czyli czyszczenie grobów przodków, modlitwa oraz składanie ofiary z pożywienia, herbaty, patyczków do ryżu i alkoholu. Ponownie Chińczycy wyruszają w drogę, żeby oddać zadość tej tradycji na grobach swoich bliskich.

W ciągu kolejnych 15 dni świąt do dobrego tonu należą odwiedziny u wszystkich dalszych krewnych, przyjaciół i sąsiadów. Tradycyjnie celem odwiedzin było sprawdzenie, czy nie zjadł ich Nian ? Obecnie pominięcie kogoś odbierane jest jako brak szacunku, więc ruchliwość Chińskiego narodu trwa przez całe dwa tygodnie.

Opóźnienia w dostarczaniu poczty

Jeżeli rodzina mieszka za daleko lub z jakiegoś powodu nie może dołączyć do rodzinnego noworocznego zjazdu wysyła sobie wzajemnie kartki. Kartki są głównie czerwone z wizerunkiem zwierzęcia, którego rok ma nastąpić, złotych pieniędzy, kwitnących wiśni albo ryb – chińskich symboli szczęścia i dostatku. Chińczyków jest dużo a kartek geometrycznie więcej, więc poczty potrafią przytkać się na całe tygodnie.

 

 

Wspólne Świętowanie

Pierwsze dni Nowego Roku Chińczycy spędzają bardzo rodzinnie w zaciszu swoich domostw. W kolejnych odbywają się liczne festyny, korowody, uliczne tańce smoków i lwów, zakończone ostatniego, piętnastego dnia Festiwalem Lampionów. Chińczycy wychodzą wtedy na ulice z lampionami w nadziei zobaczenia swoich bogów.

W Indonezji Chińczycy to około 5% populacji – mam nadzieję, że będzie kolorowo i ciekawe.

 

 

Jeżeli spotkacie Chińczyków w Nowy Rok powiedźcie im: “Gong Xi Fa Cai” co znaczy ’życzę Wam powodzenia! Wierzą, że to co usłyszą w Nowy Rok rokuje na całość roku a wiadomo, wiara czyni cuda ?